Jump to content

Diptongo

Di Wikipedia, e ensiklopedia liber
 E articulo aki ta uza ortografia di Papiamento. Lo aprecia si por mantene e articulo aki na estilo di Papiamento.
diptongo
Supkategoria diphone, adjacent Editá
Presedí pamonophthong Editá
Siguí patriphthong Editá
Etikèt na Stack Exchangehttps://linguistics.stackexchange.com/tags/diphthongs Editá
Lo kontrario dihiatus Editá
Diptongo y hiato

Un diptongo (Ingles: diphthong; Hulandes: tweeklank) ta un combinacion di dos zonido vocal, pronuncia un tras di otro, cu ta forma un zonido den un solo rosea (silaba) y cu no por wordo separa sin kibra e structura silabico. E pronunciacion ta consisti di un transicion suave den e frecuencianan di e zonidonan vocal, di tal manera cu nan ta wordo percibi como un zonido continuo den un solo silaba.

Den fonologia, e dos vocalnan den un diptongo ta forma parti di e mesun silaba, contrario na hiato, caminda dos vocalnan ta forma dos silaba separa.

Diptongo den Papiamento

[editá | editá fuente]

Den Papiamento, un diptongo por wordo forma di un di e siguiente combinacionnan:

Vocal debil (i, u) + vocal fuerte (a, e, o)

[editá | editá fuente]

Ehempel:

  • i-a → baiskel      a-i → biaha
  • u-a → usual       a-u → blauw
  • i-e → baiskel      e-i → beis
  • u-e → fuerte       e-u → eucaristia
  • i-o → odio          o-i → boicotia
  • u-o → duo          o-u → blousa

Dos vocal debil (i + u, u + i)

[editá | editá fuente]

Ehempel:

  • i-u → hudiu        u-i → fluit

Tipo di diptongo

[editá | editá fuente]

Dependiendo di e direccion di e transicion vocal, un diptongo por ta dividi den:

  • diptongo creciente → biento, pueblo, rabia
  • diptongo decreciente → aire, aumento, neishi

Ora e zonido i ta na final di palabra como parti di un diptongo, e ta wordo skribi cu y: ay, ey, oy, uy.[1]
Ehempel:

  • ay → cay - bay - caray - gay (homber)
  • ey → aworey - p'esey - t'ey - bedey - batrey
  • oy → coy - morocoy - haudoy - gogoy
  • uy → huy - puy - cuy - spruy

Un hiato ta un secuencia di dos vocal cu ta pronuncia separa, es decir, cada vocal ta forma su mesun silaba. E zonido no ta fluido manera den un diptongo, sino ta parti claramente den dos unidad silabico.

Ehempel:

  • dos vocal fuerte → creencia - cre-en-cia, poeta - po-e-ta, teatro - te-a-tro
  • vocal fuerte + vocal debil → mainta - ma-in-ta, pais - pa-is

Den caso di hiato, e zonido ta interumpi, y cada vocal tin su propio enfasis den pronunciacion.

Mira tambe

[editá | editá fuente]

Lista di referencia

[editá | editá fuente]
  • Deroy, Louis (1967). L’Étymologie. PUF, Paris.
  • Goilo, E.R. (2002). Gramática di Papiamento. De Wit Stores N.V.
  • Joubert, Sidney M. (2015). Fundamento di Fonologia i Ortografia di Papiamentu. Fundashon pa Planifikashon di Idioma.
  • SIL International (2004). Papiamentu Phonology. Ethnologue Language Report.
  • Real Academia Española (RAE). (2022). Ortografía de la lengua española. Madrid: Espasa Libros.