Jump to content

Djuku

Di Wikipedia, e ensiklopedia liber
 E artíkulo aki ta skirbí na ortografia di papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.

Djuku òf djucu ta un pipita of bonchi maron i pretu[1] den forma di un kiniki ku ta yega islanan ABC for di laman. E ta wòrdu haña na e bokanan na kosta pariba i panort di e islanan Aruba i Boneiru, mientras e ta laba tambe riba e kostanan di Kòrsou i Venezuela. Na islanan ABC e bonchi ta popular i ta wòrdu usá entre otro pa traha prenda.

Origen i deskripshon

[editá | editá fuente]

Djuku no ta bin di un mata nativo. Generalmente e ta wòrdu klasifiká komo caesalpina ciliata,[2] un mata di mondi ku hopi rama i popular na México, region di Karibe i Amérika Sentral.[3] E mata ta pari e simia den forma di un baliña ku hopi spina, ku dos simia aden, esta e djuku. Esaki ta kai abou i riu of áwaseru ta hib'é den laman grandi i miles di mia leu dependiendo di e bientu ¡ ola, te ora e yega tera atrobe.[3] Ora e simia ta kompletamente seku, e ta haña un koló brùin skur te hel oraño.

Kultura i simbolismo

[editá | editá fuente]
Djuku komo prenda

Antes muchanan tabata sa kolekshoná djuku. Na Boneiru, e lugánan prinsipal pa haña djuku ta Washikemba, Lagun, Onima, Morotin i Playa Grandi. Tabata permiti muchanan chikito pa hunga ku e simianan, ku nan tabata hinka den nan boka, kual tambe tabata e intenshon, pasobra e feilamentu riba djente tabata resulta den djentenan skerpi.[4] Ora frega e simia e ta bira hopi kayente.[5]

Na Kòrsou e djuku ta wòrdu konsiderá un “piedra di suerte”. Na 1846 tabata kustumber kaba pa karga dos bonchi di djuku den saku òf pòtmòni.[6] Ta wòrdu bisa ku nan ta atraé suerte i bienestar, i komunmente ta talisman di bon suerte den wega di plaka.[7]

Meskos ku na Amérika Sentral e djuku ta masha gusta na Aruba pa trahamentu di hoya ademas di ta wòrdu konsiderá esensial ora di hunga wega di plaka den e kasinonan arubano. Despues di frega e simia pa hasié lombra bunita[2] hopi hende ta laga arma esaki den oro komo adorno i pa bon suerte, entre otro komo hanger pa kadena of armbant pa dama.[1]

Den papiamentu, e palabra djuku tambe tin un nifikashon figurativo, esta un "hòmber grandi di kueru pretu".[8]