Duin
Un duin ta un forma di tera crea door di bulamento di santo fini cu ta acumula y forma un sero.[1] E por tin diferente forma y tamaño, y ta consisti principalmente di particulo di kwarts, carbonato di calcio, y otro materialnan.[2] Den su morfologia, un duin ta mas halto y largo na e banda cu biento ta supla (upflow), y ta mas abou y cortico na e banda cu ta proteha for di biento.
Duinnan ta un paisahe natural unico cu por wordo haya na luganan na costa, riu, den desierto of otro luganan. Nan ta hospeda un gran variedad di especie di mata y animal.
Importancia di duin
[editá | editá fuente]Na costa, duinnan ta core generalmente paralelo cu e liña di lama. Nan tin un rol vital den:
- proteccion di naturalesa: duinnan ta sirbi manera un barera pa proteha tera contra olanan grandi durante tormenta of horcan.[3]
- regulacion di awa: den zonanan costal cu nivel mas abou cu e nivel di lama, duinnan por sirbi como barera natural.
- recreacion y paisahe: ademas di su funcion natural, duinnan por tin balor turistico.
Na hopi pais, incluso Hulanda, duin artificial ta wordo construi pa fortifica proteccion costal.[4][5]
Un area cu hopi duin interconecta ta ser yama un sistema di duin. Pa motibo di e dinamica constante di biento y awa, santo por drif y cambia e duin di luga, locual por crea consecuencia serio pa infrastructura y ecosistema.[6]
Caribe Hulandes
[editá | editá fuente]Den Caribe Hulandes, Aruba ta e unico isla cu tin formacion natural di duin. Nan ta hunga un papel esencial den ecologia y biodiversidad di e isla.[7]
- Ubicacion: na banda noordoost di Aruba, tin un area di duin cu ta cubri mas o menos 30 hectar.[8] Conoci ta e duinnan di Arashi, Sasarawichi y California, cerca di e Faro di California.
- Ecologia: e duinnan ta un habitat importante pa un gran cantidad di especie. Tur cuater especie di turtuga di lama di Aruba ta uza e costa pa pone webo. Tambe patrishi, shoco, conenchi y cododo ta depende di e sistema pa cria y alimentacion. Pa parhanan migratorio, e duin y playa cerca ta ofrece luga ideal pa pone webo, por ehempel pa sternchi.
- Flora nativo: den e duinnan ta crece mata proteha y adapta na e clima arido di Aruba, incluyendo e banana shimaron, banana di rif, druif di lama, cadushi, breba, tuna y bushi.
- Maneho y conservacion: na 2022, Aruba Conservation Foundation (ACF) a tuma medidanan pa proteha e duinnan di Sasarawichi, incluso a restringi acceso motorisa cu baranca pa reduci e impacto riba medio ambiente y preserva e area.[7]
Fuente, nota i/òf referensia
|