Efekto Coriolis
Appearance

E efekto Coriolis ta e desviashon aparente den moveshon di aire i awa kousa pa e moveshon rotativo di Tera. E ta hunga un ròl krusial den forma tantu sirkulashon atmosfériko komo korientenan di laman.[1]
Etimologia
[editá | editá fuente]E efekto Coriolis ta yamá pa e matemátiko franses Gaspard-Gustave de Coriolis (1792–1843), kende a analisá e komportashon di ophetonan den sistemanan ku ta drai, manera un rueda di awa. Coriolis a establesé e fundeshi pa komprondé kon moveshon ta wòrdu alterá dor di e moveshon rotativo di Tera.[1]
Prinsipio
[editá | editá fuente]Si Tera no tabata drai, e atmósfer lo a sirkulá den un patronchi simpel i lineal:[1]
- Aire lo subi na e ekuator (un zona di preshon abou),
- move bai den direkshon di e polnan, kaminda e e lo sink (zona di preshon altu),
- i regresá direktamente na e ekuator, superfisialmente.
Sinembargo, dor ku Tera ta drai na su as, e patronchi simpel aki ta wòrdu strobá.
Fuente, nota i/òf referensia
|