Era di Deskubrimentu

Era di Deskubrimentu, tambe konosí komo Era di Eksplorashon (c. 1418 – c. 1620)[1][2] tabata un periodo den kuminsamentu di era moderno ku a koinsidí ku e Era di Bela. Durante e periodo aki, podernan marítimo oropeo, promé Portugal i Spaña i despues tambe Inglatera, Fransia i Hulanda, a eksplorá, kolonisá i konkistá regionnan rònt mundu.
E periodo a marka un punto di kambio histórico mundial, kaminda regionnan ku antes tabata isolá a wòrdu konektá, kual a pone e fundeshi pa globalisashon i e sistema mundial moderno.
Retnan di komersio i sistema mundial
[editá | editá fuente]Un resultado importante tabata e ekspanshon di retnan di komersio mundial, stimulá pa e apertura di rutanan marítimo nobo pa Asia i e kolonisashon di Amérika. E sistema ekonómiko interkonektá di siglo 21 tin su raíz den e era aki. E Era di Deskubrimentu a kondusí na kreashon di imperionan kolonial, mientras kolonialismo a bira un polítika formal di estadonan oropeo. Esaki a okashoná un kambio grandi den balansa di poder i a pone base pa un mundu interdependiente. E mundu kontemporáneo ta e herensia kultural, ekonómiko, demográfiko, i polítiko di e era aki.
Kuminsamentu di eksplorashon
[editá | editá fuente]E eksplorashon oséaniko oropeo a kuminsá ku ekspedishonnan di Portugal, inkluyendo un biahe pa Islanan Kanaria na 1336.[3][4] Portugal a deskubrí i a traha mapa di e archipiélagonan atlántiko di Madeira i Azores i na 1434 a yega na e kosta di Afrika Oksidental. Na 1498, Vasco da Gama a logra habri un ruta marítimo pa India, ku a resultá den e fundashon di puesto di komersio portugues na Kerala i den e Oséano indio.[5][6] Pronto Spaña a sigui; e tabata finansiadó i patrosinadó di e biahenan transatlántiko di Cristóbal Colón entre 1492 i 1504 ku a inisiá e kolonisashon oropeo di Amérika. Un otro ekspedishon spaño patrosiná tabata esun di Fernando Magallanes, un nabegante portugues, kende a dirigí e promé biahe eksitoso ront di mundu (1519-1522).
E biahenan aki a kambia e bista di mundu oropeo i a kondusí na mas ekspedishon riba laman i tera riba Oséano atlántiko, indio, i pasífiko. E ekspedishonnan aki a sigui te den siglo diesnuebe i a sigui pa eksepedishonnan polar den siglo binti.
Mundo Bieu i Mundo Nobo
[editá | editá fuente]E ekspedishonnan di deskubrimentu oropeo a kondusí na e interkambio kolombiano, un interkambio na gran eskala di mata, bestia, poblashon (inkluyendo hende sklabisá), malesa, i práktikanan kultural entre e Mundu Bieu (Oropa, Asia, i Afrika) i Mundu Nobo (Amérika). E interkambio aki tabatin konsekuensianan demográfiko, ekológiko, i kultural profundo na ambos banda di Atlántiko.
E periodo aki tambe a wòrdu marká pa e desaroyo di mapamundi mas eksakto. E promé representashonnan kartográfiko tabata abstrakto i no-presis, i a evolushoná den representashonnan mas rekonosibel di kontinente i rutanan oseániko.[7]
Sinembargo, e Era di Deskubrimentu tambe tabatin konsekuensianan destruktivo. E introdukshon di malesanan di Mundu Bieu na Amérika a kondusí na un bahada rápido i katastrófiko den e poblashon nativo. E era a mira sklabitut, eksplotashon i konkista militar na gran eskala di pueblonan indígena, hopi bes hustifiká pa ideologianan imperial òf religioso. Na mes momentu, ekspanshon oropeo a fomentá siensia, teknologia, i kultura oksidental, kontribuyendo na kresementu aselerá di poblashon i integrashon ekonómiko na un skala mundial.
Orígen
[editá | editá fuente]Un motibu prinsipal pa eksplorashon tabata e deseo pa evitá e rutanan di komersio riba tera pa Asia, partikularmente pa speserei i seda balioso. Ora e Imperio Otomano a konkistá Konstantinopel na 1453, akseso oropeo na retnan klave di komersio, inkluyendo esnan den Laman Korá i Nort Afrika, a wòrdu strobá.[8]
Portugal tabata lider den e esfuerso di e promé eksplorashonnan. Bou patrosinio di Prens Enrique e Nabegante, nabegantenan portugues a tribí pafo di e rutanan konosí mediteráneo. Nan a yega na e Islanan di Madeira (1419) i Azores (1427) i den añanan 1440 na e kosta di Afrika Oksidental, inkluyendo e region di Senegal aktual. Na 1498, Vasco da Gama a zeilu rònt di Kabo di Bon Speransa (Kaap die Goeie Hoop) ku éksito i a yega India.[8]
Referensia
|