Historia di Iglesia Katóliko

Supkategoria di | history of religions ![]() |
---|---|
Faseta di | Iglesia katóliko ![]() |

E historia di Iglesia Katóliko ta deskribí e formashon, susesonan i desaroyo di e Iglesia for di su orígen te awendia.
Segun tradishon katóliko, e iglesia a kuminsá riba e Dia di Pentekòster na Cenaculum (e lugá di último sena) di Herusalem.[1] Iglesia Katóliko ta konsiderá su mes komo e kontinuashon direkto di e promé komunidat kristian fundá pa e disipelnan di Hesus. E obispunan di Iglesia ta wòrdu mira komo susesornan di e apòstelnan, i e Obispu di Roma, e Papa, ta wòrdu konsiderá e úniko susesor di San Pedro, kende Hesus a nombra komo kabes di Iglesia.[2][3] Pa fin di siglo dos, obispunan tabata reuní den sínodonan (reunion di iglesia) regional pa resolvé asuntunan doktrinal i atministrativo,[4] i pa siglo tres Iglesia di Roma tin biaha tabata fungi komo un korte di apelashon riba disputanan teológiko.[5]
Kristianismo a plama denter e Imperio romano apesar di persekushonnan periódiko ankrá den konflikto ku e religion politeista di e estado. Na 313 d.K., Emperador Constantino I a emití e Edikto (dekreto) di Milano, legalisando kristianismo i kabando gran parti di e persekushonnan imperial. Na 380 d.K., e Edikto di Tesalonika bou di Emperador Teodosio a hasi kristianismo e religion estatal di Imperio romano, un status ku a persistí den mundu oksidente te ku 476 d.K. i den e Imperio oriental (Bizantino) te ku 1453 d.K.
Durante e era aki, sinku sede prinsipal, Roma, Konstantinopel, Antiokia, Herusalem i Alexandria, a bin ser rekonosé komo e Pentarkia (patriarkanan di e sinku sede obispal), un modelo di organisashon di Iglesia deskribí pa Eusebio. E konsehonan ekuméniko, shete en total, a definí doktrina i a establesé òrdu eklesiástiko.
Den Edat Medio, kristian oksidente a defendé su teritorio kontra e Kalifato Omeya, inkluyendo batayanan na Toulouse. Na e mesun tempu, Roma i Konstantinopel a wòrdu ataká (Roma na 850; Konstantinopel a wòrdu asaltá varios biaha). E tenshonnan kresiente tokante outoridat papal i práktikanan litúrgiko a kulminá den e Separashon Ost-Wèst di 1054, ku a marka un separashon formal entre e Iglesianan latin (oksidental) i griego (oriental). E kiebra a bira mas grandi ora e krusadónan a plènder Konstantinopel durante e Di Kuater Krusada na 1204.
For di fin di siglo diessinku, yamadanan pa reformashon denter di Iglesia a kondusí na tantu renobashon interno komo e Reformashon Protestant. Komo kontesta, e Kontra-Reformashon Katóliko (tambe yamá e Reformashon Katóliko) a buska pa aklará doktrina, reformá abusonan, i fortalesé disiplina klerikal (estado spiritual).
Den siglonan siguiente, katolisismo a ekspandé na Amérika, Asia, Afrika i Oseania pa medio di aktividat misionero, asta ora su influensia na Oropa a redusi entre di e oumento di denominashonnan protestant i sekularismo di e era di Iluminashon. E Segundo Konsilio di Vatikano (1962–1965) a introdusí reformanan litúrgiko i pastoral signifikante, entre esnan mas ekstenso desde e Konsilio di Trento, ku e meta pa enbolbí e mundu moderno i fomentá diálogo ekuméniko.
Referensia
|