Jump to content

Internamentu den Karibe Hulandes (1940-1947)

Di Wikipedia, e ensiklopedia liber
 E artíkulo aki ta skirbí na ortografia di papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.
internamentu den Karibe Hulandes (1940-1947)
PaisAntias Hulandes Editá

Durante Guera Mundial II a tuma lugá internamentu den Karibe Hulandes, e tempu ey un kolonia hulandes konsistiendo di seis isla yamá Kòrsou i Dependensianan.[1] Residente i otro personanan ku tabata wòrdu konsiderá komo un “peliger pa pas i seguridat den e teritorio” a wòrdu detené a base di Ordenansa PB 1940, no. 38, pa wòrdu interná pa e durashon di e periodo di guera òf parti di esaki.[2]

For di e invashon aleman na Hulanda dia 10 di mei 1940 te ku febrüari 1947 a interná diferente grupo di sivil di e islanan Kòrsou i Aruba. E internamentunan, dekretá pa gobernador G.J.J. Wouters riba instrukshon di minister di kolonia di Hulanda, tabata tuma lugá riba òrden di prokuradó general, Thijs van der Laan, sin intervenshon di hues. E ehérsito, marina i polis (militar) tabatin e tarea di arestá, transportá i vigilá e sivilnan aki. For di e brote di guera na Oropa na 1939, a kuminsá prepara pa den kaso ku Hulanda wòrdu okupa inesperadamente. E isla di Boneiru a wòrdu selektá komo lugá mas apropiá pa lanta kampamentunan di internamentu. Tambe a kompilá di antemano un lista di personanan ku lo mester wòrdu detení.[3]

Lugá di internamentu

[editá | editá fuente]

Kampamentunan di internamentu tabata lokalisá na Boneiru, pero tambe tabatin internamentu na Kòrsou i Aruba. Spesialmente den e promé lunanan di internamentu mester a improvisá dor di kombertí fòrti, kamp militar i otro edifisionan eksistente temporalmente den lugánan di internamentu.

#NòmberIslaUbiká na:Periodo di operashonRemarke
1Kampamentu Playa ParibaBoneirupanort di Kralendijkoktober 1940 - februari 1947kampamentu mas grandi; awendia Bonaire Beach Hotel[4]
2Kampamentu Guatemalaplantashi Guatemalamart di 1941 - mei di 1945
33 edifisio eskolarmei te ku oktober 1940
4PlantersrustKòrsouedifisio di karantena na Mundo Nobomart 1941 - mei di 1945
5Barak di ShellSuffisantnovember 1941 - 1943
6Sèl di polisWilhelminaplein, Willemstadmei te oktober 1940
7Sel di polisRio Canariodesember 1941 - yanüari 1942
7Kompleho di LagoArubaSero Coloradomei 1940 - 1941internamentu di algun empleado oropeo di refineria Lago

Gruponan interná

[editá | editá fuente]

En general ta distingui dos grupo ku tabata interná entre 1940 i 1947.

Grupo ku ta menasa pa pas i seguridat

[editá | editá fuente]

E promé grupo tabata un grupo heterogéneo ku a keda identifiká na promé instante komo un “menasa pa pas i seguridat”. Nan a wòrdu arestá den e dianan despues di 10 di mei 1940 i tabata konsistí di:

  1. tur persona aleman i austriako ku tabata biba na Kòrsou i Aruba. E tabata trata di 202 individuo, bou kual tabatin tambe hudiu aleman, aleman ku a hui for di e régimen nazi, hulandes naturalisá ku un antesedente aleman i hende ku famia aleman, pero sin lasonan ku Alemania.
  2. tur marinero aleman ku tabata abordo di barkunan aleman den hafnan di Willemstad of Oranjestad. Esaki tabata trata di 220 individuo. Promé nan a wòrdu trasladá pa Boneiru i alohá den un skol bieu pa despues wòrdu trasladá na un kampamentu di internamentu na Jamaica.[5]
  3. mas o ménos binti persona hulandes marká komo miembro di e Movementu Nashonal-Sosialista (NSB), un partido polítiko hulandes (1930-1945) kual a kolaborá ku Alemania durante e okupashon di Hulanda of sea komo krítiko i aktivista kontra gobièrnu. Nan a wòrdu será promé den un sèl speshal di polis na Wilhelminaplein na Kòrsou promé di a wòrdu trasladá pa kampamentu Playa Pariba;
  4. seis persona italiano, ku a keda interná pa un tempu kòrtiku despues ku gobièrnu hulandes a deklará di ta den un estado di guera ku Italia. For di 22 di desèmber 1941 te ku 14 di yanüari 1942 e grupo aki tabata interná den e sèlnan polisial di Rio Canario. Despues nan a wòrdu laga den libertat, ku restrikshonnan.

Banda di internamentu tur poseshon aleman tambe a wòrdu konfiská. Di akuerdo ku e areglo tokante transakshonnan legal den tempu di guera por a pone beslag i asta den kaso di sirkunstansianan forsoso bende propiedat òf poseshon personal.[4] Pa tuma un paso asina tabata hunga un ròl tambe e gastunan altu di internamentu i e miedu pa influensia aleman pa via di nan likides.

E internamentu den Karibe Hulandes a kousa di hopi indignashon na Alemania, loke a resulta den represaya aleman dor di tuma hulandesnan komo rehen na Oropa.

Grupo di refugiado hudiu

[editá | editá fuente]

E di dos grupo tabata e grupo di refugiado hudiu ku kier emigrá i a yega Kòrsou riba dos diferente barku:

  1. e barku hulandes MS Crijnssen ku 17 refugiado hudiu na yüli 1940;
  2. e barku spañó SS Cabo de Hornos ku 86 refugiado hudiu na novèmber 1941.

Na tur dos okashon, e refugiadonan por a pisa tera solamente despues di kontakto diplomátiko intensivo i oposishon konsiderabel dor di outoridatnan na Willemstad.

E grupo ku a biaha ku MS Crijnssen a wòrdu trasladá pa kampamentu Playa Pariba for di 6 di yüli 1940 i pa kampamentu Guatemala na mart 1941. Den e último kampamentu tabatin un régimen menos estrikto. Na ougùstùs 1941 nan a haña libertat limitá, un aña despues nan tabata liber pa remigrá.

Pa e grupo grandi di SS Cabo de Hornos a lanta kampamentunan di internamentu separá na Kòrsou: e lokalidat di Suffisant ku anteriormente a sirbi komo bibienda temporal pa trahadónan di Shell a alohá e refugiadonan maskulino i e eks-edifisio di karentena di Plantersrust na Mundo Nobo a alohá hende muhé i mucha. E grupo original di 86 refugiado a wòrdu redusí basta lihe ora un kantidat di pais, inkluyendo Merka, Cuba i Colombia, a deklará nan mes dispuesto pa duna asilo i promé ku fin di 1945 a sobra solamente 5 refugiado.

Mira tambe

[editá | editá fuente]