Jump to content

Punto kardinal

Di Wikipedia, e ensiklopedia liber
E artíkulo aki ta skirbí na papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.
punto kardinal
Supkategoria digeographic direction Editá
Has usenavigation Editá
Studiá pageografia Editá
Lo kontrario diintercardinal direction Editá

Un punto kardinal, tambe direkshon kardinal, ta un punto prinsipal riba un kompas. Tin kuater punto kardinal riba e rosa di bientu: nort, sùit, ost i wèst. Relativo na nort, siguiendo e direkshon di holoshi, e puntonan ost, sùit i wèst ta na intervalonan di 90° grado. Nort i sùit ta mustra den direkshon di Nortpol i Sùitpol di planeta Tera. E rotashon di Tera ta definí ost i wèst. Solo ta sali mainta na ost, i ta baha atardi na wèst.

Rosa di bientu ku puntonan kardinal, interkardinal i direkshonnan interkardinal sekundario.

Hopi biaha e puntonan kardinal ta wòrdu abreviá ku e promé lèter. Komunmente ta duna preferensia na e abreviashon ingles (nort = N, ost = E, sùit = S, wèst = W). Fuera di ta konosí internashonalmente, nan tin dos bentaha mas: O no ta wòrdu konfundí ku e sero (òf ku e O franses, ku ta nifiká West) i Z, si e imagen a wòrdu bira di banda, no ta wòrdu konfundí ku N.

Hopi kultura ta inkluí e "sentro" komo un di sinku punto kardinal. Esaki ta spesialmente e kaso na Asia i den un kantidat di kosmologianan indígena tradishonal na Mesoamérika i Nort Amérika. Algun di nan ta enfoká riba un kosmos di shete direkshon, ku tambe ta inkluí “pariba” i “pabou” komo direkshon. Por ehèmpel, den e komunidat Hopi den sùitwèst di Merka, e kuater punto kardinal no ta nort, sùit, ost i wèst, sino e kuater direkshon ku ta wòrdu asosiá ku e lugánan di salida i bahada di solo segun e solstisio[1] di winter i zomer.[2]

Puntonan kardinal i interkardinal riba un monumento na Aruba
Puntonan kardinal riba un monumento na Ukrania

Punto interkardinal

[editá | editá fuente]

Puntonan kardinal por wòrdu kombiná, pues nortost ta situá eksaktamente meimei entre nort i ost. E punto aki ta yama punto interkardinal òf direkshon ordinal. Tin kuater punto interkardinal:

  • nortost (NE), 45°, meimei entre nort i ost, ta lo kontrario di sùitwèst
  • sùitost (SE), 135°, meimei di sùit i ost, ta lo kontrario di nortwèst
  • sùitwèst (SW), 225°, meimei di sùit i wèst, ta lo kontrario di nortost
  • nortwèst (NW), 315°, meimei di nort i wèst, ta lo kontrario di zuidoost

E punto intermedio entre un punto kardinal i un punto interkardinal ta wòrdu yamá un direkshon interkardinal sekundario. E ocho punto aki riba e rosa di bientu ta:

  • wèst-nortwèst (WNW)
  • nort-nortwèst (NNW)
  • nort-nortost (NNE)
  • ost-nortost (ENE)
  • ost-sùitost (ESE)
  • sùit-sùitost (SSE)
  • sùit-sùitwest (SSW)
  • wèst-sùitwèst (WSW)