Jump to content

Romantisismo den literatura spaño

Di Wikipedia, e ensiklopedia liber
Literatura di Spaña

Edat media ·  Renasementu ·  Baroko ·  Ilustrashon ·  Romantisismo ·  Realismo ·  Modernismo ·  Generashon di 98 ·  Generashon di 27

Romantisismo den literatura spaño tabata lat i kòrtiku, mas intenso, ya ku na Spaña e di dos mitar di siglo diesnuebe tabata dominá pa realismo, ku karakterístikanan antagonístiko na literatura romántiko.

Duke di Rivas
José de Espronceda

Romantisismo ta un movementu revolushonario den tur ramo di arte, ta kibra ku e skemanan establesé den neoklasisismo, defendiendo fantasia, imaginashon i e forsanan irashonal di e spiritu. Neoklasisismo ta persistí ainda den algun outor, pero hopi, ku a kuminsá den e posishon neoklásiko di e tempu ei, a kombertí ávidamente na romantisismo , manera e dramaturgo i poeta Duke di Rivas (1791-1865) òf e eskritor i poeta José de Espronceda (1808-1842), ambos di Spaña. Otronan, sinembargo, tabata romántikonan konvensí desde inisio.

E orígen di e término “romantisismo ” ta leu di ta kla, i e evolushon di e movementu ta kambia dependiendo di e pais. Den siglo diesshete e ta aparesé kaba na Inglatera ku e nifikashon di “real”. Samuel Pepys (1633-1703) ta us’é den e sentido di “emoshonante” i “amoroso”. James Boswell (1740-1795) ta us’é pa deskribí e aparensia di Corsica. Romántiko ta aparesé komo un athetivo genériko pa ekspresá “pashoná” i “emoshonal”. Na Alemania, sinembargo, e tabata wòrdu usá pa Johann Gottfried Herder komo un sinónimo pa “medieval”. E término romanhaft (novelesko) a wòrdu remplasá pa romantisch, ku konotashonnan mas emoshonal i pashoná. Na Fransia, Jean-Jacques Rousseau ta us’é den un deskripshon di Lago di Ginebra. Na 1798, e dikshonario di Akademia Franses ta inkluí e sentido natural i e sentido literario di romántiko. Na Spaña mester a warda te 1805 pa topa ku e ekspreshon "romántiko". Durante e añanan 1814 i 1818, despues di polémikanan susesivo, e términonan romanesko, romansesko, romaniko i romántiko tabata wòrdu usá ainda ku indesishon.

E prekursornan di romantisismo, ku a plama den henter Oropa i Merka, ta Rousseau (1712-1778) i e dramaturgo aleman Goethe (1749-1832). Bou di influensia di e figuranan aki, romántikonan tabatin komo meta pa krea obranan ku tabata ménos perfekto i ménos regular, pero mas profundo i íntimo. Nan ta buska den e misterio i ta imponé e derechonan di sintimentu. Su lema ta libertat den tur aspekto di bida.

Mira tambe

[editá | editá fuente]
E artikulo aki ta un komienso. Bo ta wordu invita pa klik riba editá fuente pa añadi konosementu na e artikulo aki.