Terminologia anatómiko di lokalidat
Terminologia anatómiko di lokalidat ta wòrdu usá pa deskribí e anatomia di hende i otro animalnan na un manera kla i konsistente. E términonan aki, ku tipikamente ta derivá for di latin òf griego, ta referí na strukturanan relashoná ku e posishon anatómiko standart di e kurpa. E posishon aki ta proveé puntonan di referensia pa loke ta, entre otro, dilanti ("anterior"), patras ("posterior"). Pa yuda den deskripshon, e kurpa tambe ta wòrdu definí usando plano i asnan anatómiko.
E nifikashon eksakto di términonan por varia dependiendo di e organismo. Den vertebrata, uso ta diferensiá entre bipedal (dos pia) i kuadrupedal (kuater pia) pasobra e orientashon di e neuroaxis, i pues e posishon anatómiko standart, no ta meskos. Den invertebrata, variashon adishonal ta eksistí debí na forma i simetrianan di kurpa diverso. Por ehèmpel, animalnan no-bilateral no tin un berdadero as anterior-posterior pero tòg por wòrdu deskribí usando términonan manera proksimal i distal, ku ta indiká posishonnan relativo kantu di otro strukturanan.
Pa garantisá konsistensia, organisashonnan internashonal a desaroyá bokabulario standardisá pa diferente tereno di anatomia. Pa hende, esakinan ta inkluí Terminologia Anatomica, Terminologia Neuroanatomica, i Terminologia Embryologica. Pa animalnan, e ekivalent ta Nomina Anatomica Veterinaria i Nomina Embryologica Veterinaria. E sistemanan aki ta permití anatomista, veterinario i profeshonalnan médiko pa komuniká presis tokante e lokalidat di strukturanan.
Posishon anatómiko standart
[editá | editá fuente]Komo ku animalnan por kambia nan orientashon relashoná ku nan ambiente i dor ku ekstremidatnan por move independientemente di e kurpa, terminologia anatómiko ta referí na un organismo den su posishon anatómiko standart. E konvenshon aki ta sòru pa e término keda konsistente i no ambiguo, asta ora e animal ta wòrdu deskribí den diferente posishon.
Den hende, e posishon anatómiko standart ta para strét ku brasanan na banda i plant'i man direkshona pa dilanti. Den kuadrupedal, e ta para riba tur kuater ekstermidat ku e kabes mirando dilanti. Pa piská, e posishon standart ta ku e barika direkshoná abou i ekstremidatnan den un aliniashon neutral.
Plano
[editá | editá fuente]Términonan anatómiko tambe ta deskribí struktura den relashon ku tres plano anatómiko prinsipal. E planonan aki ta wòrdu usá ampliamente den terenonan profeshonal manera imágen médiko, embriologia, i e estudio di moveshon. E tres planonan prinsipal ta:
- Plano sagital (tambe yamá plano parasagital òf paramediano) ta dividí e kurpa den sekshon robes i drechi. E plano sagital sentral ta e plano mediano (òf plano midsagital), ku ta pasa dor di e kabes, e medula spinal, e lombrishi, i den vários animal, e rabo.
- E plano koronal (òf plano frontal) ta dividí e kurpa den porshon dilanti i patras. Den kuadrupedal, esaki ta wòrdu yamá e plano dorsal, ku ta dividí e kurpa den parti dorsal (pa e wes'i lomba) i ventral (pa e barika).
- E plano transversal (tambe yamá e plano aksial òf horizontal) ta orientá perpendikular na tantu e plano sagital komo koronal.
As
[editá | editá fuente]Den vertebrata, tres as prinsipal di kurpa ta wòrdu formá durante desaroyo di embrio, partikularmente promé i durante gastrulashon (fase pa ku desaroya di embrio).
E asnan aki ta wòrdu definí dor di selektá diferente ekstrimidat di e embrio, ku kada as ta haña un nòmber korespondiente na e direkshon ku e ta asosiá kuné. Den animal bilateral simétriko, e tres as ta krusa den ángulonan rekto: e as robes-drechi, as kráneokaudal, i as anteroposterior.
Organismonan ku ta radialmente simétriko òf asimétriko por wòrdu deskribí usando diferente sèt di as.
Referensia
|