Dies Mandamentu den teología katóliko

Di Wikipedia, e ensiklopedia liber
Moses Ta Kibra E Plachi di Ley (pintura di João Zeferino da Costa, 1868).

E Dies Mandamentu ta un seri di imperativonan religioso i moral ku ta wordu rekonosé komo un fundeshon moral den algun di e religionnan Abrahámiko, inkluyendo e Iglesia Katólika.[1] Manera ta deskribí den e bukinan di Testamento Bieuw Eksodo i Deuteronomio, e Mandamentonan ta forma parti di un konvenio ofresé pa Dios na e Israelitanan pa liberá nan for di e esklavitut espiritual di pecado.[2] Segun e Katekismo di e Iglesia Katólika - e eksposishon ofisial di e kreyensianan Kristian di e Iglesia Katólika - e Mandamentonan ta wordu konsiderá esensial pa bon salud espiritual i kresementu,[3] i nan sirbi komo bázis pa enseñansa sosial Katólika.[4] Segun Katekismo, e Iglesia a duna nan un lugar predominante den enseñansa di fe desde e siglo sinku.[5] Un repaso di e Mandamentonan ta uno di e tipo di eksaminashon di konsiensia mas komún ku ta wordu yama pa Katóliko prome di risibí e sakramento di Pénitensia.[6]

Eskrituranan di mandamentu ta aparese den skirbimentu mas vroeg di Iglesia;[7] Catekismo ta bisa ku nan a "tuma un lugar prominente" den instrukshon di fe desde tempu di Augustin di Hippo (AD 354-430).[5] Esa di instrukshon religioso ofisial pa Iglesia a sali prome biaha te na e Kuater Lateranense Konsilio na 1215;[8] ebidensia ta mustra ku e mandamentunan a worde usa pa edukashon kristiano den e periodo vroeg di Iglesia[9] i tambe durante Edad Media.[8] Un kritika di algun diosesanan riba e falta di instrukshon den nan tabata baseá riba esaki pa un di e kritikamentunan lansá kontra Iglesia pa riformadónan protestante.[10] Despues di esaki, e prome katekismo pa tur di Iglesia na 1566 a duna "diskushon detalyá di kada mandamentu", pero a duna mas enfasis na e siete sakramento. E katekismo mas aktual ta dediká un seccion grandi pa interpretá kada un di e mandamentunan.[5]

Konsenan di e Iglèsia tokante e Komandamentonan ta basá hopi riba e Testamentonan Bieu i Nobo i tambe riba skirbimentonan di e promé padrenan di e Iglèsia. Den e Testamenton Nobo, Hesus a rekonesé nan validesa i a instruí su disipulonan pa bai mas leu i pidi nan un derechura ku ta eksedé esnan di e eskribá i Fariséonan.[11] Resumí pa Hesus den dos "Gran Komandamentonan" ku ta enseyá amor pa Dios i amor pa prójimo,[5] nan ta instruí individuonan tokante nan relashon ku ambos. E promé tres komandamentonan ta pidi reverensia i respet pa nomber di Dios, observansia di e Dia di Señor i ta prohibí e adorashon di otro diosnan. E otro ta trata tokante relashonan entre individuonan, manera entre mayó i yunan; nan ta inkluí prohibishonnan kontra mentí, huramentu, matamentu, adulterio i envidia.

Referencia[editá | editá fuente]

  1. Pottenger, p. 13
  2. Barry, p. 85
  3. Kreeft, pp. 201–203
  4. Carmody, p. 82
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 Schreck, p. 303
  6. O'Toole, p. 146
  7. Hardon, pp. 1–9
  8. 8.0 8.1 Bast, p. 4
  9. Pelikan, p. 60
  10. Bast, p. 3
  11. Kreeft, p. 202

Bibliografia[editá | editá fuente]