Jump to content

Sam Cooke

Di Wikipedia, e ensiklopedia liber
 E artíkulo aki ta skirbí na ortografia di papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.
Sam Cooke
Sam Cooke
Informashon básiko
Nòmber kompleto Samuel Cooke
Nasementu 22 di yanüari 1931
Clarksdale
Fayesimentu 11 di desèmber 1964
Los Angeles
Famia
Yui(nan) Linda Womack
Obra
Aña aktivo 1950 - 1964
Género musikal rhymth & blues, soul, gospel
Ofishi kantante, kompositor
Instrumento piano vertical, bos
Seya
diskográfiko
Specialty
Wèpsait ofisial
(en) AllMusic-profil
(en) Discogs-profil
(en) IMDb-profil
(en) Last.fm-profil
(en) MusicBrainz-profil
[Editá Wikidata] · [Manual]

Samuel 'Sam' Cooke (☆ 22 di yanüari 1931 na Los Angeles - † 11 di desèmber 1964) tabata un kantante i kompositor merikano i e ta ser konsiderá komo un dje grandinan di tur tempu.

Ku gran influensia tantu riba tereno vokal i komposishon, Cooke ta konosí komo e rei di músika soul pa su koló di bos pekuliar i tambe su importansia den músika popular. Su fundeshi di músika soul a kontribuí na kresementu di artistanan manera Aretha Franklin, Bobby Womack, Al Green, Curtis Mayfield, Stevie Wonder, Marvin Gaye i Billy Preston, pero tambe el a yuda músika di artistanan manera Otis Redding i James Brown.

Cooke tabatin 30 hit den top 40 entre 1957 i 1964, pero tambe tres despues di su morto. Hitnan grandi manera "You Send Me", "A Change Is Gonna Come", "Cupid", "Chain Gang", "Wonderful World", i "Twistin' the Night Away" ta algun di su kantikanan mas popular. Cooke tabata un di e promé artistanan di koló ku tabata atendé ku e banda ekonómiko di su karera. El a funda su mes kompanía diskero i tambe su mes kompanía publisitario. Tambe e tabata aktivo den e Civil Rights Movement.

Dia 11 di desember 1964 Cooke ta ser tirá fatalmente pa señora Bertha Franklin, ku un resultado mortal. Despues di un investigashon huesnan ta dikta ku e morto di Cooke ta un homisidio hustifikabel. Ainda familiarnan i konosínan di Cooke tin nan dudanan tokante su fayesimentu.

Hubentut i karera

[editá | editá fuente]

Cooke su nòmber original ta Samuel Cook. Su fam original no tabata kontené e lèter 'e' patras. Mas despues el a agregá esaki na su fam, aunke e motibu pa ku e desishon akí aínda ta deskonosí. E tabata un di e ocho yunan di reverendo Charles Cook, un pastor baptista, i su kasá Annie Mae.

Na 1933 e famia a muda pa Chicago. Cooke a sigui su estudionan na Doolittle Elementary i na Wendell Phillips Academy High School na Chicago, e mesun skol ku Nat "King" Cole a bishitá un par di aña promé. Sam Cooke a kuminsá su karera ku su rumannan den un grupo ku tabata hiba e nòmber "The singing children" na edat di 9 aña. Ela bira konosí na edat di 14 aña ora el a kuminsá kanta ku e grupo Highway QC's. Durante e temporada aki Cooke a sera amistat ku su bisiña i tambe kantante di gòspel, Lou Rawls ku tabata kanta den un grupo rival.

Na 1950 Cooke a remplasá Reubert H. Harris komo 'lead' di e banda di gòspel The soul Stirrers. Bou di liderazgo di Cooke e banda a logra firma ku e kompanía Specialty Records, i e promé kansión ku nan a graba bou di e kompanía akí tabata "Jesus gave me water". Nan a graba mas kansiónnan manera "Peace in the Valley", "How Far Am I From Canaan?", "Jesus Paid the Debt" i "One More River". E kansiónan akí pa gran parti a ser kompositá pa Cooke mes. Hopi bes Cooke tabata ser kreditá pa trese gòspel bou di e hubentut, espesialmente mucha muhénan ku tabata kore bai esenario ora e grupo ta toka djis pa nan mira Cooke.

Kruse pa músika pop

[editá | editá fuente]

Su promé kantika pòp tabata "Loveable" (1956), vershon kopiá i adaptá for di e kansión "Wonderful" ku a ser lansá bou di e nòmber "Dale Cook" pa asina su fanatikonan di gòspel no deskubrí ku ta e. Den e tempunan ei kanta músika pòp tabata ser konsiderá mundano i diabóliko pa hendenan kreyente. Sinembargo ku e stèm pekuliar di Sam hendennan a ripará ku ta e tabata tras di e kansiónnan.

Doño di e kompanía diskero a duna Cook pèrmit pa kanta bou di su mes nòmber, pero ora ela haña sa ta ki tipo di músika Cooke tabata produsiendo ela rabia. Esakinan a trese konflikto i a kousa ku Sam a bandoná e kompanía diskero akî.

Na 1957 Cooke a aparesé den e show ABC's The Guy Mitchell Show. Ne mesun aña ela firma ku e kompanía diskero "Keen Records" i a saka e kansion "You send me" ku a keda seis siman na tòp 1 riba Billboard R&B chart. Pero riba e Billboard general tambe ela keda 3 siman na tòp 1.

E la lansa su mes kompanía diskero, Sar Records, huntu ku J.W. Alexander i su manager, Roy Crain. E kompanía no muchu tempu después a firma artistanan manera The Simms Twins, The Valentinos ( Bobby Womack i su ruman hòmbernan), Bobby Womack i Johnnie Taylor. Despues di esei Cooke a lanta un kompanía publisitario i tambe un kompanía di manager i a firma ku RCA Records.

Un di su promé hitnan ku RCA tabata "Chain gang" kual a yega top 2 riba Billboard pòp chart. E hit aki a ser siguí pa otro hitnan inkluyendo "Sad Mood", "Cupid", "Bring it on Home to Me" (ku Lou Rawls komo korista), "Another Saturday Night" i "Twistin' the Night Away".

Komo mayoria artista di R&B di e tempu ei Sam tabata konsentrá mas riba saka kantikanan individual ku saka un album kompletu. E tabatin 29 Top 40 riba pòp charts i mas ainda riba e listanan di R&B. E tabata un kompositor prolifiko i e mes a skirbi gran mayoria parti di su kansiónnan.

Matrimonio

[editá | editá fuente]

Cook a kasa dos bes. Su prome matrimonio tabata ku e kantante-bailarina Dolores Mohawk. Dolores a haña un aksidente di trafiko ku a kousa su morto. Aunke Cooke i Mohawk tabata divorsiá na e momentunan ei, Cooke a kubri tur e gastunan di e morto di Mohawk.

Ku su segundo kasá Barbara Cook a haña 3 yu. Linda(1953), Tracy(1960), Vincent(1961-1963). Vincent a fayese trágikamente despues di a hoga den un pool. E morto a laga Sam basta ratu inkonsolabel pero despues el a rekuperá i bolbe drenta studio bèk. Ta pa e mesun motibu aki Sam i su kasá a konfrontá konfliktonan ku a pone nan separa.

Cooke a fayesé na edat di 33 aña riba 1 di Desèmber 1964 na Hacienda Motel, Los Angeles, California. Riba alertanan di un posibel tiroteo i sekuestro na e motèl, polisnan a bin enkontrá ku e kurpa sin bida di Cooke, ku solamente un jacket na su kurpa i sapatu, sin karson i sin ropa interior.