Hende
Hende | ||
---|---|---|
Fossiel a surgi: Chibaniano–Presente Skala di tèmpo geológiko: 0,3–0 Ma | ||
![]() | ||
Ilustrashon di hende homber (robes) i muhe (drechi); datye for di plato di oro di Pioneer 11.
| ||
Klasifikashon taksonomiko | ||
Espesie | ||
Homo sapiens Linnaeus, 1758 | ||
![]() | ||
Area di distribushon:
■ Populashon altu
■ Populashon abou
■ No habitá of populashon ekstraordinariamente abou | ||
Imágennan riba ![]() | ||
Hende riba ![]() | ||
[Editá Wikidata] · [Manual] |
Hende (Homo sapiens) ta primate inteligente distinguí pa nan postura stret, propulshon riba dos pia, habilitat motoriko, i uso di heremènt. Ademas, hende tin abilidat di idioma kompleho, i ta forma sivilisashon avansá i masha organisá. Hendenan ta e úniko represantante eksistente di e género Homo i huntu ku chimpansé, bonobo, gorilla i orangoetan ta forma parti di e famia di Hominidae.
Hende moderno a aparesé na Afrika mas o ménos 300.000 aña pasá. E éksito di hende evolushoná ta wòrdu atribuí pa gran parti na un selebro mas grandi, ku e areanan prefrontal i temporal bon desaroyá. E strukturanan di selebro aki ta krusial pa rasonamentu abstrakto, atkiriendo idioma, solushoná problema, i e desaroyo di sosialidat i kultura. Hende ta usa hèrmèntnan mas frekuente i mas efisientemente ku kualke otro animal. Tambe, e úniko espesie ku ta kontrolá kandela, prepará kuminda, bisti paña i krea vários teknologia i obra di arte.
Komunikashon simbóliko, manera idioma i arte, ta permití hende ekspresá nan mes i interkambiá ideanan. Interakshonnan sosial a kondusí na surgimentu di vários balor, norma i ritual, ku huntu a forma e base pa sosiedatnan organisá. E deseo humano pa komprondé i influensiá mundu a kondusí na desaroyo di áreanan di konosementu manera siensia, filosofia, mitologia i religion.
Pa mayoria di su historia, humanidat a biba komo un yagdó-kolekshonadó. Mas o ménos 12.000 aña pasá, hopi sosiedat a kambia pa estilo di bida sedentario.[nota 1] E domestikashon di mata i bestia a krea kolonianan ku por a desaroyá den e promé sivilisashonnan. Hendenan rònt mundu a desaroyá gobièrnu, religion i kultura i a uni den estado i imperionan. For di e Periodo Moderno padilanti, avansonan sientífiko, teknológiko i kultural a aselerá, loke a kondusí na kresementu rápido di e poblashon mundial. Na mes momento, akshonnan humano a afekta e medio ambiente dramatikamente den hopi parti di mundu.
Referensia
|