Jump to content

Hesus

Di Wikipedia, e ensiklopedia liber
 E artíkulo aki ta skirbí na ortografia di papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.
Hesus
Hesus
Informashon básiko
Nasementu  6-4 aK
Fayesimentu  30-33 dK
Kousa di morto  krusifikashon
Famia
Tata Joseph
Mama Birgen Maria
Imágennan riba Wikimedia Commons Wikimedia Commons
(en) IMDb-profiel
[Editá Wikidata] · [Manual]

Hesus (☆ c. 6–4 aK – † 30 òf 33 dK), tambe konosí komo Hesukristu, Hesus di Názarèt, i pa hopi otro nòmber i título, tabata un predikadó i lider religioso hudiu di siglo uno. E ta e figura sentral di Kristianismo, e religion di mas grandi na mundu. Mayoria denominashon kristian ta kere ku Hesus ta e enkarnashon di Dios e Yu i e Mesias (Kristu) tan sperá, un desendiente di e liña di David manera profetisá den Tèstamènt Bieu. Práktikamente tur historiadó moderno ta di akuerdo ku Hesus tabata un persona históriko.

Relatonan di Hesus su bida ta ser hañá prinsipalmente den e kuater evangelionan kanóniko di e Tèstamènt Nobo. Investigashon a resultá na diferente punto di bista tokante e konfiabilidat históriko di e evangelionan aki i kon eksakto nan ta reflehá e bida históriko di Hesus.

Hesus a wòrdu sirkunsidá riba e di ocho dia despues di su nasementu i a wòrdu batisá komo adulto yòn dor di Huan Boutista. Despues di a yuna pa 40 dia i anochi den desierto, el a kuminsá su mesun predikashon. E tabata un maestro migratorio ku tabata interpretá e lei di Dios ku outoridat divino i hopi bia tabata wòrdu yamá rabi. Hesus a debatí ku otro hudiunan tokante e manera korekto pa sirbi Dios, a kura hende, i a reuní siguidónan, di kua diesdos a ser nombrá komo su apòstelnan. El a wòrdu aresta na Herúsalèm, husgá dor di outoridatnan hudiu i entrega na gobièrnu romano. Na òrdu di Pontius Pilatus, nan a krusifik'é. Despues di su morto, su siguidónan tabata konvensí ku el a lanta for di morto. Despues di su asenshon, nan a forma un komunidat ku a krese den e promé iglesia kristian i a fomentá rònt mundu. Probablemente su siñansanan i historianan di bida a wòrdu pasá oralmente, despues formando e base pa e evangelionan skirbí.

Teologia kristian ta siña ku Hesus a wòrdu konsebí dor di Spiritu Santu, a nase di un bírgen ku yama Maria, a hasi milager, a funda e iglesia kristian, i a muri dor di krusifikashon komo un sakrifisio pa rekonsiliá piká. Mayoria kristian ta venerá Hesus komo e enkarnashon di Dios e Yu, e di dos persona di Trinidat.

E nasementu di Hesus ta wòrdu selebrá anualmente riba dia 25 di desèmber komo Pasku. Su krusifikashon ta wòrdu konmemorá riba Bièrnèsantu i su resurekshon riba e djadumingu di Pasku di Resurekshon. E kalènder mas usá na mundu, ku ta duna e aña aktual komo 2025 dK, ta basá riba e fecha kalkulá di nasementu di Hesus.

Den Islam, Hesus ta wòrdu konsiderá e Mesias i un profeta di Dios mandá pa e israelitanan. Moslimnan ta kere ku Hesus a nase di La Birgen Maria, pero no ta mir'é komo Dios òf e Yu di Dios. Mayoria di Moslim no ta kere ku el a wòrdu matá òf krusifiká, pero ku Dios a lant'é bibu pa shelu.

Na kontraste, hudaismo ta rechasá e punto di bista ku Hesus tabata e Mesias ferwagt. Eruditonan hudiu ta argumentá ku e no a kumpli ku e profesianan di Mesias, i ku e no tabata divino ni a resusitá for di morto.

E nomber Hesus ta bin di e idioma Arameo, 'Yeshuea', di Hebreo Yehovah-shua cu nifica "Dios ta salba" cu ta un nomber masha popular uza. Nan ta yam'e Hesucristo of Cristo. E nomber Cristo ta bin di Griego cu nifica "e prome marca riba cabes cu zeta" of "es cu a ungi mi". Den Hesus su pais nan tawata haci esaki pa solamente un persona cu t'ey bira rey of lider. Nan ta yama Hesus tambe "Mesias" cu ta bin di Hebreo Moshiach cu nifica tambe "es cu a ungi mi".

Bida i siñansanan den Tèstamènt Nobo

[editá | editá fuente]

Evangelionan kanóniko

[editá | editá fuente]

Storia di Hesus tawata skirbi pa hopi autor. E miho cuater buki ta e Evangelio. Nan ta cuminsa di Testament Nobo, parti di beibel. Evangelio kiermen "bon noticia". E Evangelio ta skirbi pa e siguidonan di Hesus cu a kere den dje. Nan ta conta un tiki di Hesus su nacemento y mas tanto over di su bida di adulto: su siñansa, su ministerio, su morto y su resureccion (bolbe for di morto). Tin cuater Evangelio cu ta: Evangelio segun Marco, Evangelio segun Mateo, Evangelio segun Lucas y e Evangelio segun Huan.