Lista di país sin frontera maritimo

Di Wikipedia, e ensiklopedia liber
(Bo a yega aki pa via página País sin frontera maritimo)
país sin frontera marítimo
Supkategoria dipais, estado Editá
Lo kontrario dipais insular Editá
Paísnan sin frontera marítimo mundialmente

Un país sin frontera marítimo ta un país of stat soberano ku ta enteramente rondoná ku tera òf ku su frontera marítimo ta keda na un laman será. Aktualmente tin 14 país den e situashon akí, di kual kuater ta parsialmente rekonosé. Solamente dos, Bolivia i Paraguai den Sur Amérika ta pafo di Afro-Eurasia (Mundu Bieu).

E absensia di un frontera maritimo tin chens di hasi un pais ekonomikamente i politikamente hèndikèp. Pesei mayoria país den historia a lucha pa haña akseso na e lamannan grandi, maske ku esei por tabata kosta rikesa i kombate pisá.

Dependiendo di e grado di desaroyo, barera di idioma i otro konsiderashonan, keda sin frontera maritimo por òf no por ta un desventaha ekonomiko. Algun país den historia ku tabata sin frontera maritimo, manera Suecia, Luxembourg i Lichtenstein, frekuentemente por huza neutralidat na nan adventaha politikamente.

E gran mayoria, sin embargo, ta klasifiká komo Landlocked Developing Countries (LLCS). Nuebe di e diesdos paísnan ku e Human Development Index (HDI) di mas abou, tin absensia di un frontera maritimo.

Historia i importansia[editá | editá fuente]

Historikamente mirá mayoria país sin frontera tabata keda perhudiká riba diferent tereno. E paísnan aki tabata keda sin akseso na laman, butando ku no tatin akseso na rekurso manera piskamentu. Mas importante ainda, tabata buta ku e país no tatin akseso na komèrsio marítimo, ku te dia di awe ta forma un gran parti di komèrsio internashonal. Mayoria biaha paísnan ku akseso na laman tin mas rikesa i nan ta mas densamente poblá ku e paísnan ku ta keda mas paden.

Paísnan a hasi varios intento pa preveni ku paísnan ta keda sin frontera marítimo:

Paísnan por perde akseso na laman tambe, kual no ta tur biaha ta sin konsekuensia:

E Konvenshon di las Nashonan Uni di Derecho riba Laman desde 1994 a duna paísnan sin frontera maritimo derecho pa un pasahe pa i for di laman, sin ku e transporte tinku keda pasa den paísnan di transito. Nashonan Uni tin un plan di akshon pa sostene e paísnan den desaroyo i ku tin absensia di frontera marítimo. E responsabilidat di esaki ta kai bou di sekretaris-general Anwarul Karim Chowdhury.

Algun país tin un kosta largu, pero gran parti di e kosta aki no ta sirbi pa komèrsio. Rusia por ehempel, durante di su historia tabatin solamente haf na e Laman di Eis Nort, kual pa gran parti di aña ta di vris. E akseso na un puerto ku awa di laman kayente tabata un stimulante importante pa e ekspanshon Rusiano den direkson di Laman Ost, Laman Pretu i Oceano Pasifiko.

Algun país tin kosta ku ta keda na un laman marginal, manera Laman Kaspiko. Komo ku den algun kaso e lamannan aki ta keda mirá komo lago i paso nan no ta duna e oportunidat pa komèrsio internashonaal, paísnan manera Kazachstan ta keda konsiderá komo paísnan sin frontera maritimo. Laman Kaspiko, sin embargo, si tin un konekshon ku awa dor di e Wolga-Donkanal ku Laman Pretu i pues ku oceano.

Lista di paísnan sin frontera marítimo[editá | editá fuente]

Gran parti di e paísnan sin frontera maritimo por keda hinka den grupo bou di e siguiente blòk di paísnan:

Banda di esei tin e siguiente paísnan sin frontera marítimo ku no tin frontera ku niun otro país ku tambe tin e absensia di un frontera marítimo:

Esakinan ta generalmente den Oropa paísnan chikí ku tin hopi kontakto ku paísnan bisiña. E pasahe liber di merkansia i persona ta buta ku en realidat tin akseso na laman.

Ora ku konta Armenia ku Azerbeidzjan komo país ku ta keda den Oropa, por bisa ku e kontinente ei tin 16 país sin frontera marítimo, kual ta hasiele e kontinente ku tin mas di e paísnan ei. Ora ku konta Kazachstan tambe aserka, e kantidat aki ta krese bira 17. Pero si konta e tres paísnan aki komo país ku ta keda den Asia, e ora ei Afrika ta esun ku tin mas país sin frontera maritimo. Asia tin entres 9 pa 13 país sin frontera marítimo (dependiente di e tres paísnan menshoná mas ariba) i Sur Amérika tin solamente dos. Nort Amerika i Oseania no tin ningun país sin frontera marítimo. Oseania no tin ningun frontera riba tera mes.

Paísnan sin frontera maritimo rondoná dor di país sin frontera marítimo[editá | editá fuente]

Na e momentunan aki tin dos país sin frontera maritimo ku ta keda será den otro país sin frontera maritimo. Pues un habitante di un país asina tinku krusa frontera dos biaha pa por yega kosta di un laman. Esaki nan ta:

Liechtenstein tin frontera ku Turkmenistan en Kazachstan, di kual ambos ta keda na Laman Kaspiko ku no ta duna akseso na laman. Pues Liechtenstein te uniko país na e momentunan aki ku ta kumpli ku tur kriteria pa por ta "un país sin frontera maritimo rondoná dor di país sin frontera maritimo".

Oezbekistan ta un país sin frontera maritimo rondoná dor di país sin frontera maritimo desde ku Union Sovietiko a kai na 1991. Liechtenstein a bira un país sin frontera maritimo despues di kaida si Oustria-Hongaria na 1918, pero tabatin frontera maritimo entre 1938 i 1945 ora ku Oustria a keda aneksá pa Nazi Alemania.

Paísnan ku kasi tin absensia di un frontera marítimo[editá | editá fuente]

E siguiente paísnan ta kasi forma un país sin frontera marítimo dor di nan kosta kortiku:

Mira tambe[editá | editá fuente]

  1. 1.0 1.1 1.2 Tin un kosta na e laman salu Laman Kaspiko
  2. 2.0 2.1 Tin un kosta na e lago ku awa salu Lago Aral
  3. 3.0 3.1 Kosovo no ta un país ku a keda rekonosé pa tur pais mundialmente, pero ku ta keda inkluí pa spilkashon