A priori y a posteriori

Di Wikipedia, e ensiklopedia liber
E articulo aki ta uza ortografia di Papiamento. Lo aprecia si por mantene e articulo aki na estilo di Papiamento.

A priori y a posteriori
Supkategoria dikonosementu Editá
Parti dipsychology terminology Editá
Faseta diepistemologia Editá
TítuloAposteriori va apriori Editá
Tema prinsipala posteriori, a priori Editá
Idioma di obra/nomberUzbek Editá
Publiká denNational Encyclopedia of Uzbekistan Editá

A priori ("di loke tabata prome") y a posteriori ("di loke ta despues") ta terminologianan den Latin cu ta clasifica tipo di conocemento o hustificacion.[1] Principalmente, con o ariba cua base un proposicion ta conoci.[2] Un proposicion ta e agente di berdad o falsedad. Por ehempel, tur aplo ta un fruta (un declaracion berdadero) o e luna ta traha di keshi berde (un declaracion falso). Den termino general, un proposicion ta un a priori conoci. A priori ta un conocemento cu ta wordo agrega independientemente for di experencia; e ta un conocimento intrinsico a base di lenguahe.[2] Por ehempel, tur soltera ta soltero o un berdad a base di matematica ta cu 1+1=2. Como si fuera cu awe ta diasabra y mañan ta diadomingo, tin bon rason pa pensa (rasonamento deductivo) cu e declaracion aki ta berdad, pero e rasonnan no ta basa ariba experiencia, mas bien e racionalismo ta basa ariba e contenido mes di e declaracion.[2]

Di e otro banda, a posteriori ta conocemento a base di experencia,[2] por ehempel, H2O ta forma awa o awa ta cushina na 100 grado Celsius na presion atmosferico normal. Empiricismo ta sugeri cu conocemento di e mundo ta wordo agrega a base di experiencia sensorial.[2] E idea cu hende ta nace sin conocemento inherente di e mundo (tabula rasa) ta na fundeshi di empiricismo. Pa e motibo ey, experiencia ta e unico fuente di reflexion ariba ideanan di e mundo.[3]