Jump to content

Modernismo den literatura spaño

Di Wikipedia, e ensiklopedia liber
(Bo a yega aki pa via página Literatura spaño di Modernismo)
Literatura di Spaña

Edat media ·  Renasementu ·  Baroko ·  Ilustrashon ·  Romantisismo ·  Realismo ·  Modernismo ·  Generashon di 98 ·  Generashon di 27

Modernismo den literatura spañó ta e literatura di Spaña skirbí durante Modernismo (kuminsamentu di siglo binti) segun ku e artenan a evolushoná i a oponé e movementu anterior di realismo.

Modernismo a surgi den e ultimo añanan di siglo diesnuebe i komienso di siglo binti na Amérika i Oropa. E korientenan di pensamentu na fin di siglo tabatin e intenshon di renobá e situashon sosial i polítiko, i tambe e tendensianan artístiko di e tempu, esta, realismo i naturalismo. Na prinsipio e término "modernista" tabatin un karakter despektivo ya ku e tabata ser usá pa esnan ku tabata oponé desaroyonan nobo, pero ku tempu el a pasa na bedei, sin ningun konnotashon negativo, e eksponentanan di e tendensia nobo aki. E representante mas grandi di modernismo ta e eskritor i poeta nikaragwense Rubén Darío (1867-1916).

Rubén Darío
Poema Pax di Rubén Darío

Nos por bisa ku modernismo a kuminsá tuma forma den e promé añanan di e añanan 80 di siglo diesnuebe. E desaroyo di e sistema aki lo a dura te ku Prome Guera Mundial. Den e periodo aki, a tuma lugá eventonan manera e krísis i e desaster di '98 pa Spaña. E aña 1898 tabata e aña ku Spaña a pèrdè tur su antiguo teritorionan merikano. Sinembargo, na 1898 e no a pèrdè tantu teritorio (Kuba i Puerto Rico na Amérika i Filipinas na Asia) komo durante e reinado di Fernando VII di Spaña.

Ta bon pa mensiona ku literatura na idioma spaño for di fin di siglo diesnuebe no tabatin su sentro na Spaña manera tabata e kaso den siglonan anterior. Ademas, den e kaso di modernismo mester bisa ku e movementu aki mas bien a surgi na Amérika. E entrada di modernismo na Spaña a tuma luga na 1892 ku e yegada di Rubén Darío. Modernismo na Spaña ta inkomprensibel sin konsiderá e kontribushon di literatura merikano. Aktualmente no tin konsensus pa e debate entre esnan ku ta persibí modernismo komo kontrario na e Generashon di 98 i esnan ku ta proponé un punto di bista mas amplio di e kultura spaño di fin di siglo."[1]

Modernismo tambe a nifiká renobashon i rebeldia kontra e literatura di e époka. E modernistanan a inová pa haya otro tema i formanan mas konforme ku nan inkietutnan. Un gran influensia riba modernismo tabata e dos koriente literario franses: parnasianismo i simbolismo. E ruptura modernista tambe tin su origen den e krisis spiritual generalisá di fin di siglo diesnuebe, ku karakterístikanan diferente na ambos banda di Atlántiko. Modernismo a ser yamá e "rebeldia di e soñadónan". Federico de Onís a definí e forma komo "e forma hispano di e krísis universal i di e spiritu ku a inisiá alrededor di 1885 e disolushon di siglo diesnuebe."[2]

Na Latinoamérika, komo konsekuensia di e sentimentonan independentista i nashonalista di e estadonan ku resien a independisá di e pais madre of ku pronto lo a hasi esaki, a surgi e rechaso di e modelonan di Spaña. Asina, e modernistanan merikano tabata mas influensiá pa eskritornan oropeo, spesialmente eskritornan franses, ku pa eskritornan spaño. E intenshon pa separá for di loke opresion a representá a keda frená den biahenan di eskritornan merikano na Oropa i spesialmente na Spaña, ya ku nan a haña tambe na Spaña un kantidat di eskritornan sensitivo na kambio estétiko i sosial. E biahenan tabata un influensia mutuo i un aserkamentu importante.

E modernistanan spaño, di otro banda, tabata influensiá prinsipalmente pa e modernismo hispanoamerikano, maske nan tambe tabata influensiá pa e parnasiano i simbolistanan franses. Un di e eventonan mas importante pa Spaña na e momentu ey tabata e guera hispanomerikano, yamá Desaster di '98.

E artikulo aki ta un komienso. Bo ta wordu invita pa klik riba editá fuente pa añadi konosementu na e artikulo aki.