User:Caribiana/Sandbox/Monumento - Kòrsou

Plantashi Hato - Casa Blanca - Fundashon Docomomo Curacao - Misa di San Willibrordu - Kas di Pueblo

---

Caribiana/Sandbox
Kompleho di e faro di Klein Kòrsou
Lokalisashon
Lokalisá na	Klein Kòrsou
Historia
Original	faro
Funda	1847, rekonstruí na 1879 i 1913
Arkitektura
Estilo	Marítimo, influensia neoklásiko

E faro di Klein Kòrsou ta un faro aktivo meimei riba e isla inhabitá di Klein Kòrsou, situá sùitost di Kòrsou. E ta wòrdu manehá dor di Curaçao Ports Authority na Willemstad. E kompleho ikóniko ta poné riba lista di monumento históriko di Kòrsou.

Historia

Klein Kòrsou ta notorio pa hopi naufragio debí na e bientu fuerte di nortost i korientenan hopi fuerte. Ademas tripulantenan no tabata mira òf tabata mira e isla muchu lat dor di e nivel basta abou di e isla.

Entre 1820 i 1830, e tripulashon di e barku di guera De Kemphaan, dirigí pa komandante Jan Justus Dingemans, a akumulá piedra den forma di piramit riba un seru riba e isla, pero plannan pa un faro a frakasá ora Dingemans a muri prematuramente. Na aña 1837 a disidí pa konstruí tres faro riba Boneiru, Kòrsou i Klein Kòrsou. E faro di Klein Kòrsou a wòrdu konstruí te na 1847 bou di gobernador Isaäc Rammelman Elsevier i a haya e nòmber Prins Hendriktoren pa e prins navegante (Willem Frederik) Hendrik, kende tabata e promé Prins di Oranje ku a bishita Kòrsou na 1835.

Durante e horkan grandi di 23 di sèptèmber 1877, e faro di Prins Hendrik a bai pèrdí (e fundeshinan ta presente ainda) i despues a wòrdu rekonstruí mas sentral riba e isla bou di gobernador Hendrik Bernardus Kip. Na 1913, e faro a wòrdu rekonstruí atrobe ku un tornu di 20 meter altu, ku desde e tempu ei a sirbi komo e faro sentral di e isla. Na kada banda di e tornu tin un bibienda; un pa e hefe (di faro) i un pa dos asistente. Tin biaha piskadónan tabata keda einan. Na 1951 e faro a haya un konekshon radio-telefoniko ku Kòrsou. E uso di medionan moderno pa asisti nabegashon tabata parse di eliminá e nesesidat pa un faro. Sinembargo, barkunan a sigui topa ku problema i na 2008, apesar di e estado hopi deteriorá di e edifisio, a reaktivá e faro ku un instalashon moderno di LED ku ta funshoná ku energia solar. E ta emití, na un altura fokal di 25 m, dos lampi blanku pa periodo di 15 sekònde. Su alkanse ta 15 miya náutiko (mas o ménos 28 km). E lampi den e tornu ta duna lus dos biaha kada 15 sekònde komo un patronchi di lus.

Na 2017, e faro a keda parsialmente restourá i por subi esaki. E di dos fase di e renobashon ku e restourashon kompleto di e faro i e bibiendanan, ku tabata planiá pa 2018, ainda no a wòrdu realisá.

Deskripshon

E faro di Klein Kòrsou tin un arkitektura robusto i elegante. E kompleho ta enserá un struktura semisirkular flankeá pa dos bibienda idéntiko. E struktura semisirkular tin un tanki na piso abou ku galeria ku dak plat na promé piso i un tornu sirkular delegá ku un lanterna riba dje na 20 m di altura. E bibiendanan ta konsisti di dos piso riba plan di piso rektangular ku dak di siya. E diseño ta basá riba e arkitektura marítimo di e tempu ei i ta kuadra bon ku e medio ambiente.

• 
  E ruina di Prins Hendriktoren ku den fondo e di dos faro.
• 
  Bista aereo
• 
  Interior di un di e bibienda
• 
  E faro den añanan 90 di siglo 20
• 
  Helipad na pia di e faro

Fuente, nota i/òf referensia

[[:Category: fr.wiki:Faro di Klein Curaçao ta un faro aktivo situá riba e isla inhabitá di Klein Curaçao situá na zuidoost di e isla di Curaçao, Territorio Ultramar Hulandes.

E ta wòrdu manehá dor di Curaçao Ports Authority na Willemstad.

Historia

E faro a wòrdu konstruí na 1850, rekonstruí na 1879 i 1913. E faro aki a wòrdu bandoná pero a wòrdu reaktivá ku un faro moderno ku ta funshoná ku energia solar. E ta situá sentral riba e isla konektá na dos edifisio di warda di dos piso ruiná.

Fuente, nota i/òf referensia

E isla ta notorio pa hopi naufragio debí na e bientu fuerte di nortost i korientenan hopi fuerte. E webunan di e parhanan riba e isla a wòrdu rekohé dor di hendenan ku a bishitá e isla. Un prohibishon riba esaki a wòrdu emití na 1737. Pa blanku esaki tabata wòrdu kastigá ku un but, pa katibu pretu i mulatonan ku flog i un aña di trabou duru den e saliñanan di Boneiru. E motibu pa esaki tabata ku e sternnan chikitu tabata kumpli ku un funshon marítimo: ora botonan tabata aserka nan tabata bula den direkshon di nan ku un gritu, di manera ku e tripulashonnan tabata sa ku nan tabata den bisindario di e isla i por a tuma medidanan na tempu pa evitá naufragio.[9] ] Algun tempu entre 1820 i 1830, e tripulashon di e barku di guera De Kemphaan, dirigí pa Komandante Jan Justus Dingemans, a konstruí un faro di piedranan squat riba un seru riba e isla, pero plannan pa un toren a frakasá ora Dingemans a muri prematuramente.[10] Na aña 1837 a disidí pa konstruí tres faro riba Boneiru, Kòrsou i Klein Kòrsou. E faro Klein Curaçao a wordo construi solamente na 1847 bao di Gobernador Isaäc Rammelman Elsevier y a haya e nomber Prins Hendriktoren despues di Prins marinero (Willem Frederik) Hendrik, kende tabata e prome Prins di Oranje cu a bishita Curaçao na 1835. E piedra di graf di Murray tambe lo a wòrdu reusá. Durante e orkan grandi di 23 di sèptèmber 1877, e Toren di Prins Hendrik a bai pèrdí (e fundeshinan ta presente ainda) i despues a wòrdu rekonstruí mas sentral riba e isla bou di Gobernador Hendrik Bernardus Kip. Na 1913, e faro aktual di Klein Curaçao a wòrdu konstruí ku un toren di 20 meter haltu, ku desde e tempu ei a sirbi komo e faro sentral di e isla. Na tur dos banda tabatin e kas pa e hefe (di faro) i un kas pa dos asistente. Tin bia piskadónan tabata keda einan.[9] E faro despues a wòrdu outomatisá i a risibí un lampi LED pa barkunan na 2008. E faro a wòrdu parsialmente restourá i por subié.

E faro ta situá meimei di e isla i ta den un estado hopi deteriorá, meskos ku e edifisionan pafó. Faro di Klein Curaçao ta un faro aktivo situá riba e isla inhabitá di Klein Curaçao situá na zuidoost di e isla di Curaçao.

E faro despues a wòrdu outomatisá i a risibí un lampi LED pa barkunan na 2008. E faro a wòrdu parsialmente restourá i por subi esaki.

Esaki a kondusí na e deseo pa konstruí un faro, ku eventualmente a wòrdu rekonstruí pa promé biaha na 1850. E promé toren a wòrdu destruí dor di un horkan, pues rekonstrukshon tabata nesesario na 1877. Na 1913 e tornu a wòrdu rekonstruí atrobe. E uso di medionan moderno pa asisti nabegashon tabata parse di eliminá e nesesidat pa un faro. Sinembargo, barkunan a sigui topa ku problema i na 2008, apesar di e kondishon di e edifisio, a instalá un instalashon di LED ku ta funshoná ku energia solar den e tornu. E lampi ta lus dos biaha kada 15 sekònde komo un patronchi di lus.

Na 2017, e faro a keda parsialmente restourá pa Servisio di Maneho di Domein di Gobièrnu, na nòmber di gobièrnu di Kòrsou, durante kua a drecha e dak di tegel i a instalá un mezzanine vloer nobo. E di dos fase di e renobashon ku e restourashon kompleto di e kasnan i e faro tabata planiá pa 2018[1], ainda no a wòrdu realisá.

Kompleho di faro situá den sentro di e isla di Klein Curaçao. Layout simétriko ku faro posishoná riba struktura semisirkular flankeá pa dos bibienda idéntiko. Struktura semisirkular: tanki na piso abou, koredó ku dak plat na promé piso. Bibienda: dos piso riba plan di piso rektangular i dak di gable. Riba depósito di piso abou ku habrimentu di arko, riba promé piso kamber, antekamber, galeria i fòrnu ku chimenea (un robes). Entre vivienda, riba prome piso, terasa di palo dunando acceso na vivienda y faro. Trapi di piedra ku parapèt na e parti wèst di e terasa di palu. Banda di e tenedó di palu di faro i e pos di tera.

---

Plantashi Hato ta un eks-plantashi na Kòrsou, kaminda e rebelion di katibu di 1750 a tuma lugá. E plantashi ku su lanthùis tabata den poseshon di e West Indische Compagnie (WIC) te 1792. E kas grandi a keda den uso komo un residensia di kunuku di e direktor di WIC. Nan tabata kultivá maishi i tabatin hopi bestianan ku tabata kana kana kana; e nòmber Hato ta nifiká "patio di bestianan" na Spaño.

Historia

Na 1700, WIC na Kòrsou tabatin nuebe plantashi, entre otro Plantashi Hato. Komo ku e kasnan aki otabata hopi neglishá, na 1717 a hür ocho kas na privá. Nan a mantené Plantage Hato: ku su 1400 ha, e tabata un di e mas grandi di Kòrsou. Tin 89 trahadó sklabisá, i tabatin un fuente natural ku tabata wòrdu usá pa irigashon. For di e momentu ei, e plantashon a sirbi komo tereno di kuminda pa esnan ku a bira katibu i komo lugá pa keda pafó pa e direktor di WIC, Isaac Faesch.[1] 1]

Dia 5 di yüli 1750 a tuma lugá un rebelion di katibu na Plantashi Hato. Den esaki 60 persona a muri, 59 di nan tabata katibu i un oropeo. Mayoria rebelde a kometé suisidio, ocho hòmber i sinku muhé a wòrdu bendi i 39 a ser ehekutá. 1]

Despues di 1929 e aeropuerto aktual a ser traha riba e eks-plantashi.[1] E sementerio monumental, e fuente natural i e bakinan di awa a keda seriamente dañá durante e operashon di rekuperashon di tera di Curaçao Airport Holding. 3]

For di 2014 e plantashon tabata e promé bario di biña di e parti Karibense di Reino Hulandes, ku un bario di biña i un bed & breakfast den e kas. Na 2016 Curaçao Airport Holding a terminá e kontrakt.[1] 4][2]

Lanthùis Hato

E lanthùis Hato ta e lanthùis ku ta pertenese na e plantashi Hato den Hato na Korsou. E ta situá mas o ménos 50 meter nort di e kaminda aktual pa aeropuerto internashonal di Kòrsou. E tin un plan ku un forma ku ta kuadra ku un parti sentral típiko pa Kòrsou i galerías ku ta flankeá e edifisio. E parti sentral tin un dak ku ta forma un di dos dak, ku tin otro dak ku ta forma un di dos dak. Riba kada banda di e dak tin dos kapel. Den e edifisio ta inter alia e kushina. Banda di e fachada trasero tin un tereno ku muraya. 5]

E kompleho ta di balor historiko i kultural komo un ensamblahe di lanthùis, sementerio i hòfi ku un sistema di irigashon i pa motibu di e historia di e plantashon i e tereno. 5]

Fuente, nota i/òf referensia

Landhuis Hato is een voormalige plantagehuis in Curaçao, waar de Curaçaose slavenopstand van 1750 plaatsvond. Het was tot 1792 in bezit van de West-Indische Compagnie (WIC) en is in gebruik geweest als buitenverblijf van de directeur van de WIC. Er werd mais verbouwd en er graasde veel vee; de naam Hato betekent in het Spaans veeplaats.

Geschiedenis Omstreeks 1700 bezat de WIC op Curaçao negen plantages, waaronder Plantage Hato. Omdat deze sterk verwaarloosd waren, werden er in 1717 acht aan particulieren verhuurd. Plantage Hato werd aangehouden: met zijn 1400 ha was het een van de grootste van Curaçao. Er werkten 89 tot slaaf gemaakten en er was een natuurlijke bron die gebruikt werd voor irrigatie. De plantage diende voortaan als kostgrond voor de tot slaaf gemaakten en als buitenverblijf voor de directeur van de WIC, Isaac Faesch.[1]

Op 5 juli 1750 vond op Plantage Hato een slavenopstand plaats. Hierbij vielen zestig slachtoffers: 59 slaafgmaakten en een Europeaan. De meeste opstandelingen pleegden zelfmoord, acht mannen en vijf vrouwen werden verkocht en 39 werden geëxecuteerd.[1]

Na 1929 werd op de voormalige plantage het huidige vliegveld aangelegd.[2] De monumentale begraafplaats, de natuurlijke bron en de waterbakken werden bij de de landaanwinning van de Curaçao Airport Holding ernstig beschadigd.[3]

Vanaf 2014 bevond zich op de plantage de eerste wijngaard van het Caribisch deel van het Koninkrijk der Nederlanden, met in het landhuis een wijnmakerij en bed & breakfast. In 2016 beëindigde Curaçao Airport Holding het contract.[4][2]

Het landhuis Het landhuis ligt ongeveer 50 meter ten noorden van de huidige weg naar Curaçao International Airport. Het heeft een rechthoekige plattegrond met een voor Curaçao typisch centraal gedeelte en flankerende galerijen. Het centrale deel heeft een steil schilddak met aangrenzend schuine daken met dakrand boven de galerijen. Aan weerszijden van het dak zijn twee dakkapellen. In de uitbouw bevindt zich onder meer de keuken. Langs de achtergevel is een ommuurd terras.[5]

Het complex is van bouwhistorische en cultuurhistorische waarde als ensemble van landhuis, begraafplaats en tuin met een irrigatiesysteem en vanwege de historie van de plantage en het landgoed.[5]

Category:Plantashi na Korsou

Arte Siencia }  →  Arkitektura Kultura  →  Herensia kultural }  →  Monumento protehí Antias Hulandes  →  Karibe Hulandes  →  Kòrsou }  →  User:Caribiana/Sandbox/Monumento - Kòrsou

Category:Geografia di Korsou Categorie:Slavernij in Curaçao

---

Casa Blanca (den boka di pueblo Kranshi) ta e nòmber di un edifisio monumental-historiko na Kòrsou. E ta situá na Roodeweg 42-44 den Otrobanda, Willemstad, entre Reuzensteeg i Pieterszsteeg i nèt enfrente di Hospital Sint Elisabeth (SEHOS). Desde komienso di siglo 21 e tabata sede di e Registro Sivil, un sekshon di departamento Asuntunan Públiko. E edifisio prinsipal di Casa Blanca ta marka, Huntu ku La Maravilla na Scharlooweg 5 i Belvédère na L.B. Smithplein, e edifisio prinsipal di Casa Blanca ta di gran balor pa e historia di arkitektura di Kòrsou, markando e inisio di arkitektura neoklasisista na e isla.

Historia

Carel Maurits Gaerste (1804-1871), komersiante, tabata doño di plantashi Malpais (Daniel) i diferente edifisio den Otrobanda. Entre 1865 i 1884 el a kumpra i rekonstruí e kas di shon komo bibienda. Den e ‘salon di baile’ di e kas, ku segun Pauline Prunetti-Winkel tabata esun mas grandi riba e isla den e tempu ei, tabata organisa enkuentronan kultural i intelektual. Desde komienso di siglo 20 e edifisio a sirbi komo penshun, despues burdel (ka’i biá) i despues, segun esaki tabata dekaí, a bira asta un dak pa drogadiktonan.

Edifisio

E edifisio (kas di shon), para riba un persela di 3.250 m², tin dos piso i ta konstrui den e forma di un "U" ku ta rondoná un patio. e fachada sensio ku un leshi di het dòrná, ku riba dje un ‘fronton’ triangular. Un bòrdèshi na haltu riba trapi hanchu i kubrí pa un balkon riba pilá ta asentuá su forma rektangular será di e edifisio. E fachada dilanti tin un porch na entrada di e kas, i riba esaki tin un balkon. Dono di e edifisio ta ...

Groot vrijstaand monumentaal gebouw van twee verdiepingen, terugliggend van de straat. Het hoofdgebouw van de kraal was oorspronkelijk volledig omringd door extra gebouwen aan de randen van de kraal. U-vormige plattegrond die een patio omsluit. Twee parallelle schilddaken over de voorkant, zadeldaken over de achtervleugels. Zwaar geprofileerde en volledig versierde uitspringende kroonlijst op consoles over de gevels, dentate quoins op hoeken. Voorgevel ingedeeld in zeven assen. Middendeel met driehoekig fronton boven kroonlijst; voorbalkon boven portiek met dubbele zuilen op bordes aan voorzijde met treden. Fronthek met voetmuur en spijlen tussen pilaren. Centrale voorpoort tussen gecanneleerde pilaren, twee extra poorten aan weerszijden. Volledig gerestaureerd als burgerlijke stand (restauratie bekroond met Carfibische prijs voor beste restauratiearchitectuur).

e ‘salon di baile’ riba e di dos piso

Large detached two-storey monumental structure set back from street. Main building of corral originally fully surrounded by additional buildings at edges of corral. U- shaped floor plan enclosing a patio. Two parallel hipped roofs over front section, gable roofs over rear wings. Heavy profiled and fully decorated projecting cornice on consoles over façades, dentate quoins on corners. Front façade laid out in seven axes. Central section with triangular fronton above cornice; front balcony above portico with double columns on front platform with steps. Front fence with footing wall and bars set between pillars. Central front gate between fluted pillars, two additional gates on both sides. Fully restored as Civil Registry (restoration awarded with Carfibbean prize for best restoration architecture).

Gran estructura monumental independiente de dos plantas retranqueada de la calle. Edificio principal del corral originalmente totalmente rodeado por edificios adicionales en los bordes del corral. Planta en forma de U que rodea un patio. Dos tejados paralelos a cuatro aguas en la parte delantera, tejados a dos aguas en las alas traseras. Cornisas salientes sobre ménsulas en las fachadas, muy perfiladas y decoradas. Fachada delantera dispuesta en siete ejes. Sección central con frontón triangular sobre cornisa; balcón delantero sobre pórtico con columnas dobles sobre plataforma delantera con escalones. Cerca frontal con muro de zapata y barrotes entre pilares. Puerta delantera central entre pilares estriados, dos puertas adicionales a ambos lados. Totalmente restaurado como Registro Civil (restauración galardonada con el premio Carfibbean a la mejor arquitectura de restauración).

Fuente, nota i/òf referensia

1990: het in verval rakend monumentale herenhuis 'Casa Blanca' met onder andere de rijkst bewerkte gootlijst uit onze historische architectuur.

Advertentie openbare verkoop:De opstal CASA BLANCA, staande op een perceel eigendomsgrond groot 3.250 m 2, begrensd door de Roodeweg, de Reuzensteeg en de Pieterszsteeg, kadastraal bekend als Stadsdistrict, Sectie B, no. 543.

E nòmber Kranshi tin un orígen masha pekuliar. E edifisio kaminda Kranshi for di prinsipio tabata ubiká, den pasado tabata un lokalidat Protestant kaminda un klup di hende muhé, yamá ‘Eendracht maakt macht’ tabata reuní regularmente. Na aña 1899 Marie van den Brink, yu muhé di e dominee, a funda e klup aki. Dor ku nan tabata bin huntu speshal pa hasi obra di man manera kose, bòrda i brei nan tabata yama e klup ‘dameskrans’. E nòmber ‘dameskrans’ den boka di e Yu di Kòrsou e tempu ei a bira Kranshi. Mesora esei a bira nòmber di e edifisio tambe.

E edifisio a mantené e nòmber Kranshi, asta ora ku na aña 1930 durante un periodo kòrtiku, Iglesia Reformá a usé pa su enkuentronan. Maske entretantu e nòmber ya no tabata tin su funshon original mas, e edifisio a keda karga e nòmber te na añanan ‘40 momentu ku Registro Sivil a kuminsá operá den dje. Na komienso di añanan ’60 Registro Sivil a muda (huntu ku e nòmber Kranshi) bai Skalo 150-152; kas kaminda anteriormente Pachi de Sola tabata biba. Den boka di pueblo e orei e edifisio original na Otrabanda a haña e nòmber ‘Kranshi bieu’.

Na komienso di e siglo aki Kranshi a bolbe muda. Awor e la bai e edifisio neoklásiko restourá yamá ‘Casa Blanca’ situá na Roodeweg 42 nèt enfrente di Hospital Sint Elisabeth (SEHOS). Carel Maurits Gaerste kende tabata doño di diferente edifisio den Otrabanda, entre 1865 i 1884 a kumpra i rekonstruí Casa Blanca komo bibienda. Despues e edifisio a sirbi komo penshun, despues burdel (ka’i biá) i despues segun e la dekaí e la bira asta un dak pa drogadiktonan. Awendia den e famoso edifisio aki nos Registro Sivil ta ubiká. E ta ofisialmente yamá Asuntunan Públiko pero ketu bai Kranshi den boka di pueblo!

---

Misa San Willibròrdus ta un kompleho di edifisio monumental na San Willibròrdu, Kòrsou. E misa a wordu diseña pa Evert Margry, arkitekto di Rotterdam, i pa kual e prome piedra pa konstrukshon, cu a tuma luga entre 1884 i 1888, a wordu pone dor di Vincentius Jansen. Mas trempan den siglo 19 padernan misionero a konstruí un kas pa wèrfano (1858) i un skol (1867). E misa ta forma parti di un kompleho, huntu ku un pastori bieu i un pastori nobo.

nnl.wiki:Sint Willibrordus[2] ofwel San Willibrordo is een dorp in Bandabou op de westelijke helft van Curaçao, ten noordwesten van de Bullenbaai en ongeveer 25 km van de hoofdstad Willemstad. Het dorp draagt deze naam sinds de inwijding van de kerk in 1888; tot die tijd werd de plaats Buitenbosch of in het Papiaments Mondi Afó genoemd. Het dorp van enkele honderden inwoners heeft een imposante rooms-katholieke kerk in neogotische stijl, ontworpen door de Rotterdamse architect Evert Margry, waarvoor de eerste steen gelegd werd door Vincentius Jansen en die dateert van 1884-88. Eerder in de negentiende eeuw waren er door missiepaters een school en een weeshuis gebouwd.

Op enkele kilometers van Sint Willibrordus liggen verder twee van Curaçao's vele schilderachtige baaien: de Porto Marie-baai en de Daaibooibaai.

Nabij het dorp liggen enkele niet langer in gebruik zijnde zoutpannen, onder meer die van de zoutplantage Rif St. Marie, een van de oudste plantages van het eiland. Nu zijn daarvan nog slechts enkele vervallen muren te zien. In de zoutpannen verblijven regelmatig flamingo's. Nabij het dorp ligt ook de rotsformatie die bekendstaat als El Indjan (De Indiaan).

Vroeger was er een verbinding tussen het dorp en de Bullenbaai via de Saliña Sint Marie en de Boka Sint Marie.

Complex R.K. Kerk Sint Willibrordus Characteristics: Roman Catholic church built in stone on rectangular floor plan. Large gabled roof over nave. Lower extension of apse on east end. Front façade on west side: main entrance and a bell tower. Gothic openings with pointed arches, Gothic wooden tracery in the arches. Interior: three naves divided by arcades; open roof construction; black tiles on floor; tomb of builder of church, Father Jansen, annex memorial plate in northern aisle. Additional structures: old and new vicarage, two cisterns, flagpole foot. Monument value: Architectural and historical value as a late 19th-century RC church in the Neo-Gothic style; ethnographic and cultural-historical value as part of the RC mission of Curacao; ensemble value as a coherent RC complex of a church, vicarages and cisterns in a historic setting; aesthetic value because of prominent location. Construction date:1884 – 1888.

Fuente, nota i/òf referensia

---

Kas di Pueblo, penstraat 22-24 - toevoegen aan Partido Nashonal di Pueblo Het monumentale gebouw (1860)? werd in 1948 ter beschikking gesteld aan de PNP als partijgebouw. Meer dat 50 jaren heeft het gediend in deze functie. links

• https://antilliaansdagblad.com/nieuws-menu/26775-niets-slopen-en-ook-niet-plakken%7C
• https://curacao.nu/monumentenraad-wil-geen-sloop-en-nieuwbouw-van-kas-di-pueblo-zoals-nu-in-een-vergunning-is-geregeld/%7C5 december 2022

---

Fundashon Docomomo Curaçao ta un fundashon ku ta enfoká riba e dokumentashon i konservashon di arkitektura modernista na Kòrsou.

a wòrdu fundá na 2009 i ta enfoká riba e dokumentashon i konservashon di arkitektura modernista na Kòrsou. E fundashon ta forma parti di e red internashonal Docomomo, ku a hunga un rol lider den protekshon di edifisionan modernista mundialmente desde su fundashon na 1988.

Reflecting on Curaçao’s Modernist Legacy – Chairman Ronny Lobo’s Speech During the book launch of "Modern Architecture of Curaçao 1930-1960", our chairman, Ronny Lobo, delivered an inspiring speech that set the tone for the evening. His words highlighted the importance of preserving and celebrating the island’s modernist architectural heritage, the stories behind these iconic structures, and the vision for safeguarding them for future generations. Read below the full speech (in Dutch) and immerse yourself in the passion and dedication driving this project.

1. DocomomoCuraçao #ArchitecturalHeritage #ModernistLegacy #inspiringwords

Speech Ronny Lobo bij de presentatie van het boek Modern Architecture 1930-1960 Als voorzitter van de Stichting DoCoMoMo Curaçao, ben ik vereerd wat woorden te mogen uitspreken ter gelegenheid van de presentatie dit boek. Ik sta hier weliswaar met gemengde gevoelens. Terwijl we vandaag met veel blijdschap de publicatie van een prachtig architectuurboek vieren hebben we nauwelijks enkele weken geleden met lede ogen moeten aanzien hoe op Mahaai twee woonhuizen naar ontwerp van Ben Smit werden gesloopt. Zijn eigen woonhuis aan de Angloweg 9, in dezelfde wijk, prijkt gelukkig op de kaft van dit boek. Het werd in 2020 als eerste modern huis tot beschermd monument verklaard. Zijn dochter Jennifer, mede bestuurslid van onze stichting en speciaal voor de presentatie overgekomen uit Nederland, is erin opgegroeid. De waardering voor goede architectuur blijkt niet vanzelfsprekend, soms door onbekendheid met vooral de modernere bouwstijlen. De beroemde architect Ludwig Mies van der Rohe zei: “Never talk to a client about architecture. Talk to him about his children. That is simply good politics. He will not understand what you have to say about architecture most of the time.” Mijn vroegere hoogleraar in Delft zei het ook: “Architectuur is net als contrabande- binnensmokkelen moet je het, keer op keer opnieuw.” Aan de publicatie van het boek ging een lange periode vooraf waarin architecten en andere liefhebbers zich hebben ingezet voor het beschermen en behouden van goede architectuur op het eiland Curaçao, vooral de gebouwen in de herkenbare stijl van de Moderne Beweging ofwel in het Engels de Modern Movement. DoCoMoMo staat voor Documentation and Conservation of the Modern Movement. Het initiatief hiertoe werd in 1988 genomen door Wessel de Jonge en Hubert-Jan Henket van de Technische Universiteit in Eindhoven. De beweging verspreide zich over de hele wereld als DoCoMoMo International, en omvat momenteel 79 nationale/regionale werkgroepen (chapters), waarvan de onze er een is. Het huidige bestuur van onze stichting, opgericht op 2 maart 2009, bestaat uit 10 personen, van zeer gevarieerde pluimage. Naast mijn persoon als voorzitter: - communicatiewetenschapper Renske Pin, secretaris; - goud en geld deskundige Natalie van Tol, penningmeester; - architectuurhistorici Jennifer Smit en Gerda Gehlen; - bouwkundige en commercieel Manager bij de Stichting Monumentenzorg Juliette Buddingh’; - juristen Arriën Lekkerkerker en Achim Henriquez; - Change Manager Nicole Chirino; - Docent Bouwkunde bij UOC architect Nienke Eshuis; - Last but not least, schrijver van het boek, restauratiearchitect Michael Newton! Een van de eerste activiteiten van onze stichting, onder voorzitterschap van Sofia Saavedra Bruno, was de organisatie van de eerste regionale conferentie over moderne Caribische architectuur in samenwerking met de Universiteit van de Nederlandse Antillen (nu UOC). Eén van de sprekers was Wessel de Jonge die ik zojuist noemde. Ronald Gill, auteur van het boek Een eeuw architectuur op Curaçao, stelde een lijst op van gebouwen in de bouwstijl van de Moderne Beweging. Er werd een top tien samengesteld van zeer uiteenlopende gebouwen, waaronder kantoorgebouwen, woningen, een ziekenhuis en zelfs watertanks, die uitvoerig gedocumenteerd werden. In het boek dat we vandaag presenteren staan al deze prachtige gebouwen en meer. Sommige zijn goed bewaard gebleven, maar sommige verkeren in zeer slechte staat. Met dit boek willen we laten zien wat architecten in een bepaalde periode hebben gemaakt en hoe hun gebouwen met internationale allure zijn aangepast aan het lokale tropische klimaat. We hopen daarmee het bewustzijn en de waardering voor deze architectuur te vergroten. De betere voorbeelden uit het verleden kunnen hopelijk ook de nieuwe generatie architecten inspireren. De nieuwe doosachtige architectuur die we thans waarnemen is naar mijn mening geen goede uitdrukking voor ons tropische klimaat waarvoor die gebouwd is. Het kleurgebruik, zo typerend voor de Caribische architectuur, lijkt te zijn teruggebracht tot slechts drie kleuren, wit, zwart en grijs, hier en daar onderbroken door donkerbruine steenstrips. Het valt te betreuren dat van architectuurontwikkeling in de afgelopen eeuw, waaraan naast particuliere opdrachtgevers ook de overheid en de Shell een belangrijke bijdrage leverden, nauwelijks wat over lijkt te zijn. De Shell was niet alleen de belangrijkste economische pijler van het eiland, maar had ook een sterke invloed op de architectuur hiervan. De woonhuizen voor de werknemers van het bedrijf in Emmastad en Julianadorp en het hoofdkantoor en het laboratorium zijn goede voorbeelden van typisch tropische architectuur. Cornelis Bakker, een Nederlandse architect die in 1939 arriveerde, was de eerste professioneel opgeleide architect woonachtig op Curaçao. In dienst van Openbare Werken ontwierp hij de meeste belangrijke openbare gebouwen en scholen. De Shell-gebouwen en de gebouwen van de overheid waren sterke architectonische voorbeelden voor de lokale bevolking die haar eigen onderkomens bouwde. Ze zijn allemaal aangepast aan het tropische klimaat, met grote dakoverstekken en gevels die zorgvuldig zijn ontworpen voor ventilatie en daglichttoetreding. Ben Smit, een andere Nederlandse architect die in 1950 partner werd van Bakker, heeft een even indrukwekkende staat van dienst met gebouwen tot 1971. De beroemde Nederlandse architect Gerrit Rietveld maakte bijna als incident een van de beste voorbeelden van gebouwen die geschikt zijn voor ons klimaat, het Mgr. Verriet Instituut voor lichamelijk en geestelijk gehandicapten in 1949. Cees Bakker en Ben Smit, samen met een beperkte groep van wat ik reizende architecten noem, zijn erin geslaagd een groot aantal architectuur monumenten van hoge kwaliteit te creëren. Ze maakten uitstekende voorbeelden van veel scholen, een bibliotheek in Pietermaai, een ziekenhuis en prachtige huizen. Allemaal zeer geschikt voor hun functie en goed aangepast aan de locatie en ons klimaat. Dezelfde kwaliteit kon in de jaren daarna incidenteel worden bereikt door architecten als de Vries, Fresco, Alexenko, Nolte, Zingel, Julian en Badaracco. In de jaren zeventig ontwierp de lokale architect Tom Janga verschillende projecten voor de overheid en publieke instellingen. Zijn belangrijkste werk was de Openbare Bibliotheek in Scharloo, een goed voorbeeld van een eigentijds gebouw in een historische omgeving en geschikt voor het klimaat. Het werd helaas in 2022 verlaten vanwege de slechte staat van onderhoud. Een publieke schande dat de verwaarlozing zo ver heeft moeten komen. Oppervlakkige consumentenontwerpen zijn de standaard geworden voor de meeste gebouwen op het eiland, inclusief institutionele projecten. Slechte ontwerpen worden vaak gecompenseerd door het gebruik van dure materialen, terwijl de tekortkomingen in het ontwerp worden gecompenseerd door krachtigere airconditioningunits, die bovendien nog betaalbaarder zijn geworden. Persoonlijk sta ik niet achter de afhankelijkheid van zeer geavanceerde materialen of apparatuur om gebouwen bestand te maken tegen onze tropische omgeving. Gebouwen moeten er ook tropisch uitzien, hetgeen je bereikt met het verschil tussen licht en schaduw, hetgeen bij de meeste MoMo gebouwen zo sprekend is, bij ons wellicht nog mooier dan in landen met een gematigder klimaat en minder zonlicht. De overheid heeft haar rol als trendsetter al vele jaren verloren. In plaats daarvan huren openbare lichamen dure kantoorruimtes die zijn gebouwd door projectontwikkelaars, zonder enige architectonische kwaliteit. Er is al veel literatuur over de oudere monumenten op ons eiland, maar nog niet genoeg over de modernere architectuur. Wij hopen dat dit boek de aanzet zal zijn om dit uit te breiden. Met dank aan Michel Newton en Ton Verkuijlen die deze erfenis hebben vastgelegd. Aan Ron Smit van LM Publishers, mede-uitgever van dit boek. En natuurlijk aan alle sponsors die de publicatie van dit boek mogelijk hebben gemaakt: - Stimuleringsfonds voor de architectuur; - Curaçao Style - Stichting Monumentenzorg; - Mongui Maduro; - Refineria di Korsou; - Administratiekantoor Newton; - NV Stadsherstel Willemstad; - MCB Bank - Landmark Real Estate. Dank U, Ronny Lobo Voorzitter Stichting DoCoMoMo Curaçao 21 november 2024