Yerba di lama

Di Wikipedia, e ensiklopedia liber
E articulo aki ta uza ortografia di Papiamento. Lo aprecia si por mantene e articulo aki na estilo di Papiamento.

yerba di lama
Supkategoria diaquatic plant, grass, angiosperms Editá
Parti diseagrass meadow Editá
Takson superiorAlismatales Editá
Cymodocea nodosa na flor na Corsica.

Yerba di lama ta e unico mata cu flor cu ta crece den awanan costal rond mundo. Ta existi mas o ménos 60 especie di yerba marino cu ta pertenece na kuater famia (Posidoniaceae, Zosteraceae, Hydrocharitaceae y Cymodoceaceae) y tur ta pertenece na e orden Alismatales. Yerba di lama a evolua for di matanan terestre cu a recoloniza e oceano entre 70 i 100 miyon aña pasa.

E skema aki ta mustra con organismonan di lama a evolua pa tera, unda nan a diversifica den multiple sorto di mata terestre y despues e yerbanan di lama a migra bek pa lama.

Ecologia[editá | editá fuente]

Yerba di lama ta hunga un ròl importante den e ecosistemanan den cercania di costa di lama den tur continente cu excepcion di Antartica. E ta crece extensivamente riba veld o pradonan grandi bou awa, cu ta pertenece na e ecosistemanan mas diversifica y productivo di mundo. Nan ta fungi como deposito natural di carbon y como habitat y reserva natural di kuminda pa hopi bida marino. Por ehempel, e yerba di lama na Boneiro, yerba di caña (Thalassia testudinum), ta ser comi pa e tortuga di lama berde (Chelonia mydas).[1]

Taxonomia[editá | editá fuente]

Famia Imagen Genero Cantidad di especie
Zosteraceae E famia Zosteraceae, tambe conoci como famia di yerba di lama, ta ensera dos genero cu 14 especie marino. E ta wordo encontra den awanan na costa den climanan modera y subtropical. E diversidad mas grandi ta rond Korea y Hapon.
Phyllospadix 6
Zostera 16
Hydrocharitaceae E famia Hydrocharitaceae ta ensera e mata di awa, Elodea canadensis. E famia ta ensera matanan cu ta crece den awa dushi como den lama, aunke di e diesseis genero reconoci tin solamente tres cu ta biba den lama. Nan ta presente rond mundo den un gran diversidad di habitat, pero principalmente den zonanan tropical.
Enhalus 1
Halophila 19
Thalassia 2
Posidoniaceae E famia Posidoniaceae ta ensera un solo genero cu dos pa nuebe especie marino cu ta habita den awanan di Lama Mediteraneo y rond di e costa sur di Australia.
Posidonia 2-9
Cymodoceaceae E famia Cymodoceaceae, conoci tambe como yerba di baca di lama, ta ensera solamente especienan marino. Algun taxonomista no ta reconoce e famia aki.
Amphibolis 2
Cymodocea 4
Halodule 6
Syringodium 2
Thalassodendron 3
  • Nota: No mester confundi yerba di lama cu algae (ehempel: sargassum) o yerba terestre cu ta crece riba e playa.

Proteccion[editá | editá fuente]

E metodonan mas komun uza pa proteha y restaura pradonan marino ta inclui reduccion di nivelnan di nutriente, polucion y contaminacion; conscientisacion y conservacion pa medio di institui zonanan marino proteha y restauracion pa medio di transplante.

Na e estado di Florida, cual su awanan ta habita cu shete especie, e gobernador a decreta un "Seagrass Awareness Month" pa conscientisa di e necesidad pa proteha e veldnan marino.[2][3] Diferente area costal rond di e Islanan ABC ta zona proteha; entre otro bou di nomber di Bonaire National Marine Park desde 1999 y Parke Marino Aruba desde 2019. Aruba tambe ta duna proteccion a base di e ley Landsbesluit bescherming inheemse flora en fauna (AB 2017 no.48) na 5 sorto di yerba di lama: Halodule wrightii, Halophila baillonis, Halophila decipiens, Halophila engelmanni y Thalassia testudinum (yerba di caña).[4]

Anualmente ta celebra Dia Mundial di Yerba di Lama riba 1 di maart, dia cu ta dedica na conscientisa riba e importancia di yerba di lama y e necesidad pa conserva esaki. E Asamblea General di Nacionnan Uni a adopta mediante un resolucion na 2022 e dia special aki pa e hecho cu e ecosistemanan di yerba di lama tin un capacidad mayo pa captura carbon cu e ecosistemanan terestre.[5][6]

Wak tambe[editá | editá fuente]