Interlingua

Di Wikipedia, e ensiklopedia liber
E artíkulo aki ta skirbí na papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.

Interlingua
Interlingua
Kreashon di: International Auxiliary Language Association (IALA)  1951 
Lokal i uzo:
Total papiadonan: aproksimadamente 1500
Kategoria (propósito): Idiomanan artifisial
 Idiomanan ousiliar
  Interlingua 
Sistema di skibi: Alfabet latino
Kódigonan di idioma
ISO 639-1: ia
ISO 639-2: ina
ISO/DIS 639-3: ina 
 

Interlingua ta un idioma ousiliar internashonal ku despues di 15 aña di estudio lingwístiko a keda inventá pa e International Auxiliary Language Association (IALA) rònt 1951. E ta basá riba e siguiente idiomanan: ingles, franses, spañó, portugues i italiano.

Historia[editá | editá fuente]

E heredero merikano Alice Vanderbilt Morris i su esposo Dave Hennen Morris a fundá IALA na 1924 ku e meta di avansá e estudio di idiomanan ousiliar internashonal na un manera sientífiko. E asosiashon a risibí sosten di diferente organisashon i akadémiko, inkluyendo Edward Sapir, William Edward Collinson i Otto Jespersen.

IALA a enfoká riba tareanan manera identifiká organisashonnan ku metanan similar rònt mundu, konstruí un biblioteka di buki relashoná ku idiomanan i kompará idiomanan ousiliar internashonal eksistente, por ehèmpel Esperanto, Ido i Interlingue. Nan a hasi estudio paralelo i a organisá konferensianan pa diskutí e karakterístikanan i metanan di e idiomanan aki. Na 1931, IALA a haña sosten di lingwistanan na e di dos Kongreso Internashonal Interlingwístiko, i lingwistanan adishonal a uni den kongreso despues.

Na prinsipio IALA tabatin komo meta pa identifiká e mihó idioma ousiliar eksistente pa komunikashon internashonal. Sinembargo, despues di un dékada di investigashon, nan a konkluí ku niun di e idiomanan ousiliar eksistente tabata adekuá. Na 1937, IALA a disidí di krea un idioma nobo, ku a bira konosí komo Interlingua. E asosiashon a hasi enkuestanan i a desaroyá modelo pa e idioma, kombinando elementonan di enfokenan naturalista i sistemátiko. E último vokabulario i gramátika di interlingua a wòrdu publiká na 1951, siguí pa un manual introdusiendo esaki na 1954.

Interlingua a haña aplikashonnan práktiko den publikashonnan sientífiko i kongreso internashonal, partikularmente riba e tereno médiko. E Organisashon Internashonal di Normalisashon a adoptá Interlingua pa su dikshonarionan na 1967. IALA a sera na 1953, i su ròl den e promoshon di Interlingua a ser asumí pa Science Service i despues pa e Instituto Interlingua. Interes den Interlingua a ekspandé mundialmente, ku konferensia, publikashon i programanan di instrukshon di idioma establesé na vários pais.

Den e último añanan Interlingua a eksperensiá un resurekshon, atrayendo interes di e komunidat sientífiko i di e públiko en general. E ta ser usa pa siña, biaha, publiká online i komuniká via bareranan di idioma. E Sindicato Mundial pro Interlingua i e organisashonnan nashonal ta sigui promové i sostené Interlingua via publikashonnan periódiko, buki i rekursonan online. Internet a hunga un papel importante den e popularidat nobo di Interlingua, ku a kondusí na un oumento supstansial den e kantidat di papiadó.

Ehèmpel di teksto den Interlingua[editá | editá fuente]

Lingua natural e musical de parolas international e un grammatica minimal. Comprensibile facilemente per personas intelligente. Le medio de communication adequate pro le solution del confusion de Babylon.

Pater Noster den Interlingua[editá | editá fuente]

Nostre Patre, qui es in le celos, que tu nomine sia sanctificate; que tu regno veni; que tu voluntate sia facite super le terra como etiam in le celo.
Da nos hodie nostre pan quotidian, e pardona a nos nostre debitas como nos pardona a nostre debitores, e non duce nos in tentation, sed libera nos del mal.

Interlingua den Wikipedia[editá | editá fuente]

Interlingua tin tambe su propio Wikipedia.