Antias Hulandes
- E artíkulo aki ta skirbí na papiamentu. Lo ta apresiá si por mantené e artíkulo aki na estilo di papiamentu.
| |||||
Himno: Himno sin título | |||||
![]() | |||||
Kapital | Willemstad | ||||
Siudat mas grandi | Willemstad | ||||
Idioma(nan) ofisial | Hulandes, Papiamentu, Ingles | ||||
Forma di gobernashon | Demokrasia parlamentario Monarkia konstitushonal Reina Beatrix Frits Goedgedrag Emily de Jongh-Elhage | ||||
País den Reino Hulandes Statuut |
15 di desèmber 1954 | ||||
Area - Total - Awa (%) |
800 km² n/a | ||||
Poblashon 2005 - Aproksima - Densidat |
183.000 229/ km² | ||||
Moneda | Florin (Gulden) (ANG )
| ||||
Zona di tempu | (UTC-4) | ||||
TLD di internet | .an | ||||
Kódigo pa yama | +599
|
Antias Hulandes òf Antias Neerlandes (na hulandes: De Nederlandse Antillen), tabata for di 15 di desèmber 1954 te 10 di òktober 2010 un país den Reino Hulandes. Inisialmente e tabata konsistí di 6 isla i for di 1986 di 5 isla karibense despues ku Aruba a atkirí su status aparte. E islanan di Antias Hulandes tabata konsistí na nan lugá di dos grupo di isla den Laman Karibe ku ta forma parti di Antias Menor: e islanan di Sotavento i e islanan di Barlovento (Isla'riba). Na 2010 Kòrsou i Sint Maarten a bira paísnan autónomo den Reino Hulandes i Saba, Sint Eustatius i Boneiru a bira munisipio spesial hulandes. E ekonomía di e islanan ta dependé primordialmente di turismo i petroleo.
Historia[editá | editá fuente]
E spañónan a deskubrí i tabata e proménan pa establese nan mes riba e islanan (pa abou: Alonso de Ojeda, 1499; pa ariba: Cristóbal Colón, 1493). Den e siglo 17, e West-Indische Compagnie a konkistá e islanan e a uza nan komo base pa negoshi di katibu. Esaki tabata abolí na aña 1863.
Na aña 1954, e islanan tabata promoví di kolonia pa parti di e Reino di Hulanda komo un estado asosiá. Aruba tabata parti di Antias te ku 1986, ora el a haña "status aparte" i a bira un parti apart den e reino.
Polítika[editá | editá fuente]
E hefe di estado tabata e rei di Reino Hulandes, ku den Antias ta representá pa un gobernador. E gobernador tambe ta na kabes di e gobièrnu lokal, i huntu ku e ministernan ta forma parti di e poder ehekutivo di gobièrnu.
E kurpa legislativo tin dos parti. Delegashonnan di e islanan ta representá den e gobièrnu di Antias, pero kada isla tin su mes gobièrnu insular ku ta goberná riba un base diario.
Disolushon[editá | editá fuente]
Den 2004 un komishon di e gobièrnunan di Antias i di Hulanda a reportá riba e futuro di e Antias Hulandes. E komishon a avisá un revishon di e Statuut pa e Reino Hulandes pa desolvé e Antias Hulandes.
Kòrsou i Sint Maarten lo forma dos estadonan asosiá nobo. Boneiru, Saba i Sint Eustatius lo bira parti di Hulanda komo isla di reino. Riba 28 di novèmber, 2005, e gobièrnu hulandes a yega na un akuerdo ku e gobièrnunan di tur e islanan, ku lo hasi tur lokual e komishon a konkluí realidat pa yüli 2007.
Islanan[editá | editá fuente]
E dos grupo di islanan di Antias Hulandes ta:
- E islanan pa abou (Benedenwindse Eilanden):
- Boneiru, huntu ku e isla chikitu Klein Bonaire
- Kòrsou, huntu ku e isla chikitu Klein Curaçao
- E islanan pa ariba (Bovenwindse Eilanden):
- Saba
- Sint Eustatius
- Sint Maarten, e parti zùit di e isla di San Martin (e parti nort, Saint-Martin, ta franses i ta parti di e departamento ultramar di Guadeloupe).
Geografia[editá | editá fuente]
E islanan pa ariba tur ta di orígen volkániko i tin hopi seru, ku no ta laga hopi lugá pa agrikultura. E islanan pa abou ta di orígen mesklá, di volkan i di koral. E punto mas haltu ta Mount Scenery, 862 meter, na Saba. Esaki ta e punto mas haltu den henter Reino Hulandes tambe.
Ekonomia[editá | editá fuente]
Turismo, transportashon di petroleo i refinamentu di zeta (na Kòrsou), i tambe negoshinan "offshore" ta forma gran parti di e ekonomia di e islanan. E islanan tin un bon ganashi per capita i un bon infrastruktura kompará ku otro país den e region. Kasi tur karga (kapital i pa konsumidó) ta importá, gran parti di esaki ta di Venezuela, Merka, Mexico i Hulanda, ku ta provee e islanan ku sen tambe. Tera inadekuado i insufisiente awa ta hasi e desaroyo di agrikultura difisil. E florin antiano tin un balor fihá na e dollar merikano (1,79:1).
Demografia[editá | editá fuente]
Mayoria antiano ta desendiente di kolonistanan europeo i di katibu afrikano ku tabata importá i bendí aki di siglonan 17 pa 19. E sobrá di e poblashon a bini di otro isla den Karibe, Amérika latino, ost Asia i di otro parti di mundu.
Papiamentu ta e idioma dominante na Kòrsou i Boneiru (i tambe Aruba). E idioma krioyo aki a forma di hulandes, spañó, ingles i português.
Ingles ta e idioma mas komun riba e islanan pa ariba (St. Maarten, Saba i St. Eustatius). Spañó ta birando e di dos idioma riba e islanan pa ariba, mas tantu na St. Maarten.
Maske e idioma ofisial ta hulandes, e gobièrnu antiano ofisialmente ta rekonosé e uzo di ingles i papiamentu. Tambe, maske e legislatura ta na hulandes, diskurso den parlamento ta na ingles òf papiamentu.
Gran parti di e poblashon ta kristian, mas tantu katóliko. Kòrsou tambe tin un minoridat hudiu ku ta desendiente di un grupo di hudiu Sefardí ku a bini di Amsterdam i Brazil na aña 1654.
Den e último dékadanan, hopi antiano hóben i eduká a emigrá pa Hulanda, ku ta laga e islanan ku un problema sosial-ekonomiko grandi. Sinembargo, den último añanan, hopi hende di Repúblika Dominikano, Haiti, Karibe anglofóniko i Colombia a imigrá pa Antias.
Kultura[editá | editá fuente]
E orígennan di e populashon i unda e islanan ta situá ta duna Antias un kultura mesklá. Turismo i un presensia dominante di e media merikano a yuda e influensia merikano krese. Mes kos ku otro país den Karibe i Amérika latino, riba tur e islanan, Karnaval ta un evento importante.
Linknan eksterno[editá | editá fuente]
- www.gov.an - Portal ofisial di e gobièrnu di Antias Hulandes
- Banko Sentral di Antias Hulandes
- Antillenhuis - Kabinet di e Gevolmachtigde Minister di Antias na Hulanda
![]() | |
---|---|
Islanan grandi: Boneiru | Kòrsou | Saba | Sint Eustatius | Sint Maarten | |
Islanan chikitu: Klein Bonaire | Klein Curaçao | Green Island |